بایگانی دسته ی تکنیک مشاوره خانواده

تبعیض جنسیتی در سطح خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی از سالیان پیش وجود داشته و گاهی شکل بسیار شدیدی به خود می گیرد. می توان نمونه هایی از این تبعیضات را در قوانین برخی کشورها یا برخورد برخی خانواده ها مشاهده کرد.

متاسفانه در برخی از مناطق دختران به خاطر تبعیض جنسیتی از تحصیل محروم هستند یا زنان اجازه فعالیت های اجتماعی را ندارند

متاسفانه دیده می شود که برخی خانواده‌ها در برخورد با فرزندانشان تفاوت قائل می شوند.

اما برخی افراد به طور کامل از این تبعیض های جنسیتی آگاه نیستند.

 تبعیض جنسیتی چیست؟

تبعیض جنسیتی هنگامی اتفاق می‌افتد که نحوه برخورد با افراد تحت تاثیر جنسیت آن ها قرار می‌گیرد.

تبعیض جنسیتی ممکن است در تمام موارد وجود داشته باشد مثلاً عدم حضور زنان در ورزشگاه ها نمونه‌ای از این تبعیض ها است.

ابعاد مختلف تبعیض جنسیتی

تبعیض جنسیتی خود را به شکل های مختلف نشان می دهد و تمام ابعاد زندگی را تحت تاثیر قرار می‌دهد تبعیض جنسیتی می‌تواند شکل آشکار یا پنهان داشته باشد و خود را در تمام جنبه ها خانواده، فرهنگ و قوانین اجتماعی نشان دهد.

 تبعیض جنسیتی در سطح خانواده

کودکان در خانواده دارای شخصیت و ویژگی‌های مختلف هستند و برخوردها با نوع انتظارات متفاوت است اما خیلی از مواقع رفتار متفاوت والدین بر اساس جنسیت کودکان است. این موضوع باعث نابرابری های غیر منطقی می شود که بر روی روان کودکان تاثیر می گذارد .زمانی که صحبت از تبعیض می‌شود مسئله آزادی در عمل وگفتار مطرح می شود.

 کلیشه های جنسیتی در خانواده

در بسیاری از جوامع بخصوص جوامع سنتی از همان دوران کودکی از دختران انتظار دارند که نقش مادر و خانه داری را بیاموزند. تصور می شود که بازی هایی که دختران به آن ها علاقه دارند بازی با عروسک، اسباب بازی و خانه داری است. از طرفی دیگر بازی هایی که پسران به آن ها تشویق می شوند بازی هایی مثل ماشین بازی، تفنگ بازی و اسباب بازی‌های ابزاری است.

به طور معمول دختران به بازی های آرام و غیر فعال تر که به مراقبت و ارتباط تاکید دارند مثل مامان بازی علاقه دارند. ولی پسران بیشتر به بازی‌های فعال‌ و گروهی مثل دزد و پلیس تشویق می شوند.

این موارد به معنای برتری یک نوع از علایق نیست، کودکان به دلیل تفاوت های زیستی به فعالیت های متفاوتی کشیده می شوند مثلاً دختران به طور غریزی گرایش به مراقبت دارند و پسران به طور تکاملی گرایش به بازی های رقابتی و قدرتی دارند. اما مشکله زمانی ایجاد می‌شود که خانواده‌ها به علاقه و ویژگی‌های کودکانشان توجهی نمی‌کنند و فقط به جنسیتشان توجه دارند و بر آن احساس از کودکان خود انتظار دارند و فقط بخشی از فعالیت‌های آن ها را می پذیرند مثلاً ممکن است دختری علاقه به فوتبال داشته باشد ولی این فعالیت در خانواده آن ها هرگز پذیرفته نشود و والدین تلاش کنند که او را به سمت فعالیتی که فرزندشان به آن علاقه ای ندارد سوق دهند.

 انتظارات نابرابر در خانواده

این تفاوت ها در نوع انتظارات و مسئولیت های خانواده خود را نشان می دهد، بسیاری از خانواده ها به خاطر ترس و نگرانی به پسران در تفریح و فعالیت ها آزادی بیشتری می دهند. آن ها ساعت ورود و خروج معینی ندارند و درمورد فعالیت‌ها و روابطشان با دیگران سخت گیری نمی شود. در برخی دیگر از خانواده ها ممکن است انتظارات از فرزندان پسر سنگین بوده اما به صورت ناخودآگاه امکانات رفاهی بیشتری برای دختر وجود داشته باشد. با توجه به باورها و انتظارتی که خانواده ها از پسران خود دارند، بیشتر از دختران خود حمایت عاطفی و هیجانی می کنند.

 داشتن احساسات نابرابر نسبت به فرزندان

ممکن است که پدر و مادر قبل از فرزند دار شدن گرایش بیشتری به داشتن فرزند دختر یا پسر داشته باشند. این علاقه باعث می شود که به صورت ناخودآگاه محبت بیشتری به فرزند داشته باشند، همچنین ممکن است به دلیل علاقه بیشتری که به دختر یا پسر خود دارند نسبت به اشتباهات او چشم پوشی کنند و به فرزند دیگر خود سختگیری بیشتری نشان دهد و یا امکانات و خدمات بیشتری برای یکی از فرزندان فراهم کنند.

 تبعیض جنسیتی در سطح فرهنگی

فرهنگ تا حد زیادی می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید تبعیض جنسیتی شود، در جوامع سنتی تر گرایش به تبعیض جنسیتی بیشتر می شود.

 انتظارات نابرابر فرهنگی

در بیشتر فرهنگ ها از دختران انتظار می رود که رفتارهای اجتماعی آرام و منفعلانه داشته باشد. قضاوت های اجتماعی نیز در مورد دختران سختگیرانه تر است مثلاً رفتار پرخاشگرانه از سوی پسران پذیرفتنی تر است اما در بسیاری از فرهنگ‌ها از زنان انتظار می رود در مشاغل سطح پایین قرار بگیرند یا در سایه مشاغل آقایان فعالیت کنند.

 در برخی از جوامع مادران شاغل به خاطر نداشتن وقت کافی برای فرزندان و همسر مقصر شناخته شوند.

تبعیض جنسیتی فرهنگی پنهان

تبعیض جنسیتی می‌تواند به صورت پنهانی در اجتماع ایجاد شود، نگاهی که در مورد زنان در جامعه وجود دارد متفاوت با مردان است. در بسیاری از فرهنگ ها انتظار می‌رود که زنان تا سن مشخصی ازدواج کنند اما این انتظارات در مورد مردان کمتر وجود دارد و برچسب های مختلفی در این موارد بر زنان زده می‌شود مثلاً به این زنان ترشیده یا بیوه گفته می شود.

در جوک ها و لطیفه ها زنان و دختران از نظر هوشی پایین تر از مردان در نظر گرفته می شوند. شاید این لطیفه ها در ظاهر بی آزار به نظر برسند اما به صورت ناخودآگاه روی نگاه جامعه، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی دختران تاثیر می گذارد و در آینده می توانند نقش آن ها را در تربیت فرزندان و مادر  بودن به خطر بیندازد.

تبعیض جنسیتی در سطح قوانین اجتماعی

قوانین در جوامع مختلف می‌تواند در مورد زنان و مردان به صورت نابرابر باشد. با وجود این، در جوامع پیشرفته با فعالیت افراد خواهان برابری به دنبال اصلاح این قوانین است.

در برخی از جوامع دیگر فرصت‌های کاری، حقوق و مزایا برای مردان بیشتر است .حتی در برخی از مناطق در مورد فعالیت‌های اجتماعی، تحصیلی، رانندگی یا داشتن برخی از شغل ها محدودیت وجود دارد.

 تبعات تبعیض جنسیتی

نابرابری جنسیتی می تواند اثرات منفی در جامعه داشته باشد، که نمونه ای از آن ها در ادامه ذکر شده است:

• در سلامت روان افراد تاثیرگذار است و باعث افسردگی و استرس می شود.
•  به دلیل محدودیت افراد جامعه تا حد زیادی پیشرفت جامعه را کاهش می دهد.
•  تبعیض جنسیتی ارتباط بالایی با فقر و عقب ماندگی جامعه دارد.
• تبعیض جنسیتی می‌تواند روی سلامت خانواده تاثیر گذار باشد و باعث اختلال اضطرابی در کودکان شود.
•  تبعیض جنسیتی می‌تواند به صورت ناخودآگاه اعتماد به نفس افراد را تحت تاثیر قرار بدهد.
•  تبعیض جنسیتی باعث می شود زنان فرصت های شغلی، تحصیلی خود را از دست بدهند باعث احساس سرخوردگی و ناکامی در آن ها می‌شود.
•  باعث دور شدن دو جنس از یکدیگر می شود در نتیجه تفاوت ها و نیازهای جنسیتی کم تر درک می شوند.

مقابله با تبعیض جنسیتی

با توجه به عواقب کوتاه مدت و درازمدت تبعیض جنسیتی تلاش برای مقابله با آن ضروری است راه هایی که می توان با این مسئله مقابله کرد عبارتند از:

• افزایش آگاهی

اولین قدم آشنایی با این مسئله است. هرچقدر اطلاعات خود را در این زمینه بیشتر کنیم و با حقوق خود آشنا باشیم بهتر می‌توانیم از پذیرش تبعیض جلوگیری کنیم.

• آموزش و فرهنگ سازی

آموزش و فرهنگ سازی اهمیت زیادی دارد که می توان با روش های آموزشی مثل کتاب، کلاس و رسانه زنان و مردان را از حقوقشان آگاه کرد. همچنین آموزش به خانواده ها در مورد نوع نگاه به انتظارات و نحوه برخورد با کودکان نیز در سلامت روان خانواده تاثیر بسیار زیادی دارد.

آموزش به کودکان با بازی، کتاب و کلاس های آموزشی در مورد حقوق و توانایی دختران و پسران بسیار مهم است.

• افزایش اعتماد به نفس

بالا بردن اعتماد به نفس هم برای دختران و هم برای پسران ضروری است، توجه به توانایی ها، فراهم کردن فرصت برای آن ها و  پذیرش نامشروط کودک با وجود تفاوت ها کمک می کند که خود بینی در کودکان کاهش پیدا کند و کمتر در معرض تبعیض قرار بگیرند.

افزایش فعالیت در زمینه حقوق برابر زن و مرد می تواند به تدریج در تغییر قوانین و فرهنگ سازی کمک کند.

منبع : تبعیض جنسیتی در سطح خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی 

تفاوت زن و مرد بر زندگی فردی و زندگی مشترک افراد تاثیر شایان توجهی دارد. شاید احساس می کنید که شوهرتان فردی بی توجه می باشد که به جزئیات دقت نمی کند. ممکن است وقتی همسرتان سرگرم انجام کارهای دیگر است عصبانی و بداخلاق شود و وقتی با او صحبت می کنید جواب شما را ندهد.

از طرف دیگر خانم ها ممکن است در مورد یک موضوع چندین بار صحبت کنند یا وقتی برای خرید به بازار میروند چند ساعت در بازار بگردند و آخر از همان مغازه اول خرید کنند.

 تفاوت های زن و مرد در کودکی

تفاوت های بین زن و مرد از ماه سوم جنینی شروع میشود و ترشح هورمون های مردانه و زنانه، شکل‌گیری دستگاه جنسی، دستگاه عصبی و مغز را تحت تاثیر خود قرار می دهد که باعث تغییر در رشد مغز و ذهن کودک از همان جنینی می شود.

به طور کلی می توان گفت که دختران از همان ابتدا علاقه دارند از دیگران محافظت و مراقبت کنند. این موضوع را می توان از شیوه بازی هایشان فهمید.

درحالیکه پسران از خراب کردن اسباب بازی هایشان احساس ناراحتی نمی کند و حتی این کار را تکرار می کنند.

البته رفتار دخترانه و پسرانه می تواند برای جنس مخالف هم رخ دهد هنگامی که خواهر و یا برادر با جنسیت مخالف دارند. اما شدت آن زیاد نیست.

برای مثال دختری که علاقه به بازی با تفنگ یا ماشین دارد، معمولا برادر بزرگتر داشته و رفتار او از آن ها تاثیرات رفتاری می گیرد یا همبازی هایش پسر باشند برخی رفتار پسرانه به او منتقل می شود.

نکته جالب روانشناسی این است که دخترانی که میان پسران بزرگ می شوند شخصیت مستقل و جنگجو پیدا کرده و پسرانی که با دختران بزرگ می شوند روحیه ای لطیف و اخلاقی مهربان پیدا می کنند.

 تفاوت های اجتماعی زن و مرد

تفاوت های اجتماعی از آموزش های نقش‌های جنسیتی در کودکان شروع می شود و در بین فرهنگ ها و جوامع مختلف متفاوت است:

مثلاً در برخی از جوامع پسران احساسات خودشان را به طور متفاوت نشان می دهند و خشن تر هستند، این در حالی است که دختران آرام می خندند، در کارهای خانه کمک می کنند و با اسباب بازی هایشان درست بازی می کنند.

در کل در بیشتر جوامع از رفتارهای پسرانه استقبال بیش تری می شود و از دخترانی که شبیه پسرها رفتار می کنند کم تر حمایت می گردد که ریشه در تبعیض های جنسیتی دارد.

 مهم ترین تفاوت های بین زن و مرد

• دوئل تاریخی مرد و زن

قدیمی ترین تفاوتی که بین زنان و مردان بوده، احساسی بودن زنان و منطقی بودن مردان است.

احساسات برای مردان مهم است اما روانشناسان معتقدند که احساسات پشت سر مردان و روبه روی زنان است، یعنی زنان احساسات و عواطف خود را بیشتر نشان می دهند و مردان کمتر آن را بروز می‌دهند. از طرف دیگر مردان دیرتر احساساتی می‌شوند و منطقی رفتار می‌کنند.

• قدرت کلام زن و مرد

شکل گیری کلام در دختر و پسر از همان آغاز متفاوت است به گونه‌ای که دختران دایره لغت بیشتری دارند و در دوران بزرگسالی از کلمات بیشتری استفاده می کنند.

اما مردان تعداد کلمات کم تری برای بیان احساسات خود به کار می گیرند که همین مسئله نشان می دهد مردان کمتر عاطفی هستند.

 مثلا وقتی از مردی می پرسید لباسم چگونه است؟

می گوید خوبه! قشنگه! اما یک زن ممکنه جواب های متفاوتی بدهد. فوق العاده است، خیلی نازه، عالیه، بهت میاد. شاید شما فکر کنید که این طرز جواب دادن شوهرتان یک توهین به شماست اما مطمئن باشید که او قصد توهین ندارد.

• مراقب مرزهای قلمرو مرد باشید.

 مردان هم مانند هم جنسان دیگر خود برای خودش قلمرو دارد باید برای ورود به قلمرو آن ها اجازه بگیرید در غیر این صورت نباید به حریم آن ها وارد شوید به خاطر داشته باشید که برخی از مردان دوست ندارند در مورد مسائل کاری یا شخصی آن ها صحبت شود و اگر هم در این صحبت کنند دوست ندارند راهکاریرا دریافت کنند.

• حرف زدن

 زنان دوست دارند در مورد کارهایشان حرف بزنند ولی نه به خاطر این که به هدفی برسند و یا نتیجه بگیرند فقط از شما می خواهند که به صحبت های آن ها گوش دهید.

بنابراین وقتی همسر شما از شما می خواهد به حرف های او گوش دهید بدون گفتن هیچ حرفی به درد و دل های او گوش دهید و از زاویه دید او به موضوع نگاه کنید.

• تفاوت فیزیکی مغز

معمولا مردان نمی توانند همزمان چند کار را با یکدیگر انجام دهند و این موضوع به دلیل تفاوت فیزیکی مغز آن هاست که ضعیف تر می باشد.

مثلاً ممکن است مردی در حال انجام دادن کاری باشد و همسرش با او تماس بگیرد و با او در مورد یک مسئله عاطفی صحبت کند اما آقا توانایی این کار را ندارد و ممکن است او را همراهی نکند.

• کل در برابر جز

 مردان کلی نگر و زنان جزئی نگر هستند. خانم ها معتقدند که مردان بی دقت هستند اما اینطور نیست.

مثلا ممکن است خانمی لباس هایش را عوض کرده ویا تغییراتی در چهره خود داده باشد. مرد می داند که او زیباتر شده‌ اما نمی‌تواند تک‌تک تغییرات را متوجه شود. باید بدانید که ساختار مغز و ذهن همسرتان به این گونه است.

• تفاوت های مرتبط با نقش جنسیتی

 بسیاری از تفاوت های مردان و زنان به نقش‌های جنسیتی آن ها بستگی دارد.

اگر آن ها دیدگاه سنتی در مورد نقش های خود داشته باشند، تفاوت بین آن ها بیشتر می‌شود. به طورمثال تفاوت در استقلال و وابستگی. اگر شما سبک زندگی سنتی را در پیش بگیرید باید بپذیرید که استقلال مردان بیشتر است.

• عوامل اجتماعی موثر بر تفاوت های زن و مرد

بسیاری از تفاوت هایی که بین زن و مرد وجود دارد به دلیل آموزش و نوع تربیت آن هاست به طور مثال زنان در مهارت های کلامی استعداد دارند.

این موضوع به خاطر فعالیت زیاد نیمکره چپ آن ها است در مقابل مردان در فعالیت های ریاضی پیشرفت بهتری دارند که نشان دهنده این است که نیمکره راست آن ها فعالیت بیش تری دارد.

با این حال تحقیقات نشان داده است که مغز انسان انعطاف پذیر است و تحت تاثیر محیط قرار می گیرد. بنابراین تفاوت های مغزی زن و مرد بیشتر از اینکه ذاتی و طبیعی باشد به آموزش ها و تربیت بستگی دارد.

به همین دلیل است که دختران به خاطر نقش های جنسیتی در کودکی بیشتر قصه گویی یا خاله بازی می کنند و نیمکره چپ آن ها بیشتر فعال می شود. بازی با مکعب و خانه سازی از سوی دیگر نیمکره راست آن ها را تقویت می کند.

 تفاوت های شناختی زنان و مردان

برخی از افراد معتقد هستند که تفکر و تصمیم گیری برای مردان با دقت بیشتری انجام می شود اما آیا این موضوع از نظر علمی نیز تایید شده است؟

تصمیم گیری تا حد زیادی به این بستگی دارد که فرد تا چه حد تحت تاثیر احساسات و عواطف خود قرار می گیرد.

شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که در هنگام اضطراب و استرس یا عصبانیت نمی توانید تصمیم درستی بگیرید برای همین است که مردانی که نمی توانند خشم خود را کنترل کنند یا زنانی که نمی‌توانند غم و اندوه خود را مدیریت کنند در تفکر و تصمیم گیری دچار مشکل می‌شوند.

 ذهنیت زنانه و مردانه پیرامون جنسیت

امروزه مفهومی به اسم ذهنیت زنانه و مردانه شکل گرفته است که به توانایی بهبود درک متقابل از جنس مقابل اشاره دارد و به انسان می آموزد که زنان و مردان با وجود تفاوت هایی که دارند باز هم انسان هستند و جامعه نباید به آن ها فشار وارد کند و یا امری را به آن ها تحمیل کند.

مثلاً باور غلطی که مردان نباید گریه کنند.

اگر این باور در جامعه رواج پیدا کند فرد دیگر نمی تواند احساسات واقعی خود را بیان سازد. در این حالت فشار سنگینی به آن ها وارد می شود و زمینه را برای اختلالات روانی فراهم می‌کند.

همچنین این باورغلط که دختران نمی توانند در رشته ریاضی موفق تر از پسران باشند می تواند سرنوشت آن ها را به کل تغییر دهد.

استفاده از ذهنیت زنانه و مردانه در زندگی زناشویی به افراد کمک می کند با دیدی دیگر به زندگی نگاه کرده و سختی های زن و مرد را بیشتر درک کنند. در دراز مدت این موضوع کمک می‌کند که صمیمیت در بین زوجین بیشتر گردد.

آخرین یافته ها علمی در مورد تفاوت زن و مرد

آیا زن و مرد یکسان هستند؟  برخی اعتقاد دارند که اگر فرهنگ ها نبودند تفاوتی میان زن و مرد وجود نداشت و آن ها یکسان بودند.

مطالعات دانشگاه اسنتفورد آمریکا (Women and Men Differences)، نظری کاملا متفاوت دارد. زنان و مردان در زندگی خود ساختار مغزی متفاوتی دارند و این به دلیل هورمون های استروئیدی جنسی است.زنان استروژن تولید کرده و هورمون تستوسترون و چند مورد مشابه به طور کلی آندروژن تلقی می شود.

نکته مهم، مردانی که به طور طبیعی در رحم رشد می کنند با یک هورمون بزرگ تستوسترون در اواسط بارداری مواجه می شوند و نه تنها اعضای بدن و نسبت آنها بلکه مغز آنها را نیز به شکل دائمی در می آورد. (نقص ژنتیکی باعث اختلال در تأثیر تستوسترون در سلولهای انسان نر در حال رشد می شود و باعث تغییر در یک برنامه بدن زنانه می شود.) به طور کلی، نواحی مغزی که از نظر اندازه بین زن و مرد متفاوت هستند (مانند آمیگدالا و هیپوکامپ) حاوی غلظت های زیادی از گیرنده های هورمون های جنسی هستند.

تلاش زیادی شده تا تفاوت های فرهنگی زن و مرد از بین برود و این تفاوت ها را فرهنگی بنامند ولی هالپرن ارزیابی اجمالی ارائه می دهد و بیان می کند که : “نقش فرهنگ صفر نیست. نقش زیست شناسی صفر نیست.” هر دو در تفاوت زن و مرد نقش مهمی دارند.

منبع : تفاوت عجیب میان زنان و مردان | آخرین شواهد علمی

تکنیک های کسب محبوبت را یاد بگیرید. بیاموزید که با چه روش هایی می توانیم جذاب باشیم و دیگران دوستمان بدارند. فردی که به همنوعان خود علاقه مند نباشد در زندگی دچار مشکلات زیادی می شود و خود بیش از دیگران آسیب می بیند. در بررسی های روانشناسی بیش تر افراد شکست خورده از همین نوع بوده اند.

تکنیک کسب محبوبت

1- صادقانه به دیگران مهربورزید

اگر بخواهیم دوستانی برای خود پیدا کنیم باید صرف وقت و انرژی نه با غرض ورزی و خودخواهی به مردم کمک کنیم.

این یک اصل مهم در دوست یابی و کسب محبوبیتاست. هنگامی که دیگران صداقت شما در رفتار و مهرورزی را مشاهده کنند، به شما جذب شده و پس از اندکی دوستان بسیاری پیدا خواهید کرد.

علاوه بر آن در زندگی کاری خود نیز موفق تر عمل خواهید کرد.

اگر می خواهید دیگران شما را دوست بدارند و دوستانی واقعی داشته باشید و اگر می خواهید به خودتان و دیگران کمک کرده باشید این نکته را بخاطر بسپارید که علاقتان به دیگران باید واقعی باشد.

2-لبخند بزنید

تکنیک دوم کسب محبوبیت لبخند زدن است. لبخند زدن هزینه ای ندارد اما بسیار تاثیر گذار است. دریافت کننده آن قوی می شود بی آنکه بخشنده آن فقیر شود.

لبخند زدن در یک لحظه رخ می دهد و خاطرات آن تا مدت زیادی باقی می ماند. هیچ کس آنقدر قوی نیست که از آن بی نیاز شود و هیچ کس آنقدر فقیر نیست که از منافع آن بهره مند نشود.

لبخند به خانه خوشبختی می آورد، موجب استحکام دوستی و رشد شغلی شده و از نشانه های دوستی است.

طی بررسی های روانشناسی لبخند موجب رفع خستگی و امیدواری ناامیدان می شود و به عنوان یک پادزهر طبیعی برای رفع ناراحتی و افسردگی استفاده می شود.

جالب آن است که خنده را نمی شود خرید یا گدایی کرد و نمی توان آن را دزدید و برخی عقیده دارند که لبخند یک هدیه آسمانی برای انسان ها است.

3-فراموش نکنید که نام یک فرد مهم ترین کلمه در هر زبان است.

از نظر روانشناسی مردم به طور کلی به اسم خود بیش از هر اسمی در دنیا علاقه مند هستند، به یاد آوردن آسان نام مخاطب، تعارفی شیرین و ظریف است اما فراموش کردن و یا به اشتباه خواندن آن به شدت فرد را می رنجاند.

 شاید دقت کرده باشید که یک روانشناس و بازاریاب و حتی معلم برای برقراری ارتباط بهتر با افراد نام آن ها را صدا می زند.

البته باید توجه کرد که به خاطر سپردن اسامی یک توانایی محسوب می شود و در علوم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی از جایگاه حائز اهمیتی برخوردار است.

رئیس یکی از شرکت های موفق در خاطرات خود بیان می کند که اغلب در رستوران شرکت ناهار می خورده و زنی که پشت پیشخوان قرار داشت فردی عبوس بود او همیشه متوجه می شد که زن برای درست کردن یک ساندویچ حدود نیم ساعت وقت صرف کرده و هنگام تحویل سفارش تعجیل زیادی در این کار می داشت.

روز بعد که فرد دوباره به آنجا می رود همان زن اخمو را مشاهده می کند با این تفاوت که روی برچسبی نام او نوشته شده بود، فرد نام زن را از روی برچسب خوانده و با لبخند به او سلام می کند و نام او را ذکر می کند. جالب این جا است که غذا در سریع ترین زمان ممکن آماده شده و بیش از دفعات پیش مخلفات در آن قرار گرفته بود.

ما باید از جادوی نام افراد باخبر باشیم و متوجه شویم که این تنها دارایی آن کسی است که ما با او سر و کار داریم و نه دارایی شخص دیگری.

نام شخص موجب می شود که او از سایر افراد مجزا شود و در میان دیگران بی همتا باشد.

اطلاعاتی که دریافت می کنیم و تقاضایی که ارائه می دهیم با به کار بردن نام شخص اهمیت ویژه ای پیدا می کند. تأثیر استفاده از نام شخص از پیشخدمت گرفته تا مدیر ارشد را جادو میکند.

منبع : 7 تکنیک کسب محبوبت 

خطاهای شناختی خطاهایی هستند که بر تحلیل و قضاوت فرد در مورد محیط پیرامون و شرایط موجود تاثیر می‌گذارند. تعریف خطاها یا تحریفات شناختی چیست؟ بر اساس تحقیقات مغز ما چنین خطاهایی را مرتکب می‌شود تا ما سریع‌تر تصمیم بگیریم و از استرس‌ها و آسیب‌های احتمالی دور شویم. در این مطلب ۳۷ خطای شناختی معمول را بررسی می‌کنیم. خطاهای شناختی چه هستند و چگونه اصلاح می شوند؟ با شناخت این خطاها می‌توانید خود و دیگران را بهتر درک کنید و تصمیم‌گیری‌هایتان را بهبود ببخشید.

خطاهای شناختی چه هستند و چگونه اصلاح می شوند

تعریف خطاها یا تحریفات شناختی

خطاهای شناختی، الگوهای تفکر اغراق شده یا غیر منطقی هستند که برای فرد نهادینه شده‌اند و باعث وضعیت ناخوشایند روانی فرد مخصوصا افسردگی، اضطراب و … می‌شوند. به عبارت دیگر تحریفات شناختی افکاری هستند که باعث می‌شوند که فرد درک درست و منطقی از مسائل نداشته باشد. این الگوهای تفکر، اغلب افکار و احساسات منفی را تقویت کرده و مداومت در داشتن این نگرش منفی نسبت به خود، آینده و دنیا باعث اضطراب و افسردگی و بیماری‌های روانی می‌شود.

تحریفات شناختی احساسات منفی را در فرد تقویت می‌کند. این تحریفات شناختی می‌توانند موجب افسردگی شده یا به روابط مان صدمه بزنند.

خطاهای شناختی در تصمیم گیری و قضاوت افراد از موقعیت‌ها تأثیر می‌گذارند. خطاهای شناختی بر روابط زناشویی، موقعیت شغلی، سبک زندگی و بسیاری از ابعاد دیگر زندگی فرد تأثیرات مخربی می‌گذارند.

شناخت این خطاها اولین گام در اصلاح آنان می‌باشد.

این خطاها، هنگام تحلیل و تفسیر و قضاوت در مورد رویدادها ما را به دام خود گرفتار می‌کنند و باعث می‌شوند که ما نتوانیم شرایط موجود را به درستی ارزیابی کرده و بهترین گزینه‌ی پیش رو را انتخاب کنیم.

اکثر خطاهای شناختی به مرور زمان و در اثر زندگی طولانی‌ مدت انسان بر روی کره زمین، در مغز ما شکل گرفته‌اند و ضمن اینکه بسیاری از آنها به بقاء ما کمک کرده‌اند و یا به فکر کردن سریع‌تر و تصمیم گیری بهتر مغز ما کمک می‌کنند، هزینه‌هایی هم به ما تحمیل می‌کنند.

فهرست خطاهای شناختی ۱۷ گانه

فهرست خطاهای شناختی

۱. شخصی سازی

شخصی سازی یعنی به خود نسبت دادن برخی چیزها که ممکن است واقعا اینطور نباشد. در واقع خود را مقصر برخی اتفاقات می‌دانید، در صورتی که چنین نیست و احتمالا افراد یا شرایطی دیگر مسئول آن اتفاق  است. برای مثال وقتی لحن حرف زدن کسی با شما بد است، به جای این که فکر کنید شاید او بداخلاق است، فکر می‌کنید خودتان به اندازه کافی خوب و لایق نبودید.

۲. ذهن خوانی

در این نوع خطا سعی می‌کنید ذهن و افکار دیگران را حدس بزنید، در حالی که ممکن است اصلا آنطور فکر نکند.

۳. پیشگویی های منفی

وقتی کاری را انجام می‌دهید، از قبل برای خود پیشبینی می‌کنید که این کار نتیجه‌ای منفی خواهد داشت.

۴. دست کم گرفتن توانایی مقابله

همواره خود را در مقابله با اتفاقات بد و منفی، ناتوان می‌بینید و فکر می‌کنید اگر اتفاق بدی بیفتد، هرگز نمی‌توانید از پس حل آن برآیید.

۵. فاجعه سازی

فاجعه سازی یکی دیگر از خطاهای شناختی است. وقایع ناخوشایندی که شاید برای دیگران چندان هم فاجعه به شمار نیاید، به نظر شما فاجعه‌ای بزرگ است. در واقع یک اتفاق بد را بیش از اندازه برای خود بزرگ می‌کنید که در نهایت احساس می‌کنید دنیا به آخر رسیده است.

۶. توجه مغرضانه به نشانه های طرد اجتماعی و عدم توجه به نشانه های پذیرش اجتماعی

برای مثال وقتی در یک جمعی خودتان یا هر کس دیگر صحبت می‌کند، اگر یک نفر خمیازه بکشد، سریعا این رفتار را مبنی بر خسته‌کننده بودن صحبت‌های سخنران می‌بینید. اما همان اندازه به نشانه‌های مثبت توجه نشان نمی‌دهید. برای مثال وقتی نشانه‌های جذب شدن و علاقه دیگران را به بحث می‌بینید، توجه زیادی به آن‌ها نمی‌کنید.

۷. به یادسپاری اتفاقات منفی از تعامل های اجتماعی

شرایط و اتفاقات منفی اجتماعی را که برایتان اتفاق می‌افتد همیشه به یاد می‌سپارید و مدت طولانی به آن فکر می‌کنید، اما اتفاقات مثبت را سریع فراموش کرده و توجهی به آن‌ها نمی‌کنید. برای مثال اگر در یک سخنرانی، لحظات اول کمی اضطراب داشته باشید، این مورد را هرگز فراموش نمی‌کنید، اما سخنرانی عالی و تشویق‌های زیادی که در انتهای سخنرانی دریافت کردید، اهمیت چندانی برایتان ندارند.

خطاهای شناختی چه هستند و چگونه اصلاح می شوند

علت ایجاد خطاهای شناختی

خطاهای شناختی آرون بک

خطاهای شناختی دیوید برنز

خطاهای شناختی کتاب

خطاهای شناختی ویکی پدیا

۸. تمایل به واکنش های اغراق آمیز

در این حالت انتظار دارید همیشه دیگران به شما لبخند بزنند و در قبال کوچکترین کارهای شما واکنش زیادی نشان دهند. در غیر این صورت فکر می‌کنید چیزی اشتباه است و احتمالا طرف مقابل شما را دوست ندارد یا از شما عصبانی است.

۹. مجزا دانستن خود

معتقد هستید قوانینی  که دیگران رعایت می‌کنند، برای شما نیست و می‌توانید از آن‌ها سرپیچی کنید. برای مثال ممکن است فکر کنید شما نیازی به کارآموزی ندارید، در حالی که همه همکارانتان برای ورود به شرکت شما، دوره کارآموزی را گذرانده‌اند.

۱۰. توجیح اخلاقی

برای مثال وقتی هدفی دارید، همه روش‌های اخلاقی و غیراخلاقی را برای خود مجاز می‌دانید.

۱۱. اعتقاد به دنیای عادلانه

یکی دیگر از خطاهای شناختی معمول،‌ اعتقاد به دنیای عادلانه است. برای مثال اعتقاد دارید که افراد فقیر حتما لایق فقر بوده‌اند که فقیر مانده‌اند.

۱۲. صرفا از منظر خود نگاه کردن

دیدگاه و نظر دیگران را اشتباه و صرفا دیدگاه خود را درست می‌دانید. برای مثال هرگز سعی نمی‌کنید از دیدگاه همسرتان به مشکلات زندگی نگاه کنید.

۱۳. اعتقاد به انتقاد از خود

شاید فکر کنید انتقاد و سرزنش خود، روشی موثر برای ایجاد انگیزه در جهت بهتر شدنتان باشد. اما اینطور نیست.

۱۴. احساس، علت رفتار

فکر می‌کنید احساسات علت رفتارهای شما هستند، و هرگز کاری را برای ایجاد احساس دلخواهتان انجام نمی‌دهید. برای مثال فکر می‌کنید «اگر احساس خوبی داشته باشم، ورزش خواهم کرد»، اما هرگز فکر نمی‌کنید «ورزش کردن موجب ایجاد احساس خوب در شما می‌شود.»

۱۵. صفر و صدی بودن

برای مثال فکر می‌کنید اگر کاری را همیشه به روشی مشخص انجام ندهم، یک شکست‌خورده‌ام.

۱۶. بایدها

بایدهایی برای خود تعیین می‌کنید و در صورت عدم دست‌یابی یا تخطی از آن‌ها، خود را فردی به‌دردنخور و شکست‌خورده می‌دانید. برای مثال با خود می‌گویید «آن کار را باید این طور انجام می‌دادم.» در صورتی که هیچ مزیتی در تحقق این «باید» وجود ندارد.

۱۷. تصمیم گیری براساس «هزینه های غیرقابل بازگشت»

برای مثال دست از هزینه کردن در کاری نمی‌کشید، فقط به این دلیل که تا به حال خیلی در این کار سرمایه‌گذاری کرده‌اید، حتی اگر ضرر کنید.

۱۸. فریب دادن خود

حتی اگر شواهد زیادی برای اثبات اشتباه بودن افکارتان وجود داشته باشد، باز هم خود را فریب و به اعتقادات خود ادامه می‌دهید. برای مثال باور دارید که کره زمین هرگز گرم نمی‌شود.

۱۹. برچسب زدن

یک ویژگی کلی را به خود یا دیگران نسبت می‌دهید. برای مثال وقتی اشتباهی مرتکب می‌شوید، به خود برچسب احمق و بازنده می‌زنید و فکر می‌کنید هیچ کاری را نمی‌توانید درست انجام دهید.

۲۰. اثر هاله‌ای

اثر هاله‌ای به عنوان یکی از خطاهای شناختی یعنی عاملی باعث شود بسیاری از واقعیت‌ها را نبینید. برای مثال غذاهای پرکالری را به همراه کاهو مصرف کنید و معتقد باشید در این صورت وزنتان بیشتر نخواهد شد.

۲۱. بی ارزش کردن

موفقیت‌ها و تلاش‌های خود را بی‌ارزش می‌دانید. برای مثال «درست است که من جوایز زیادی دریافت کردم، اما این به معنی موفقیت نیست.»

۲۲. تابعیت شناختی

این مورد معمولا در ناخودآگاه فرد رخ می‌دهد. او رویدادها و عوامل را طوری می‌بیند و درک می‌کند که اطرافیانش می‌بینند. در واقع دیدگاه خود را تابع دیدگاه اطرافیان می‌کند.

۲۳. تعمیم بیش از حد

رویدادهای منفی و اشتباهات خود را به همه چیز تعمیم می‌دهید. مثلا اگر اشتباهی مرتکب شوید، فکر می‌کنید دیگر در هیچ کاری موفق نخواهید شد. به این نوع خطای شناختی، عدم انعطاف‌پذیری روانشناختی هم گفته می‌شود.

۲۴. مقصر دانستن دیگران

تمام مشکلات خود را تقصیر دیگران می‌دانید و مسئولیت‌ کارهای خود را نمی‌پذیرید. برای مثال همیشه فکر می‌کنید مشکلاتی که دارید، تقصیر والدینتان است.

۲۵. تکنیک «پا لای در»

این تکنیک زمانی استفاده می‌شود که فرد قبل از درخواست اصلی خود، درخواستی ناچیز مطرح می‌کند و پس از دریافت پاسخ مثبت، درخواست اصلی و بزرگترش را مطرح می‌کند. ممکن است شما هم درخواست کوچک فردی را قبول کنید و سپس نتوانید در مقابل درخواست بزرگتر او مقاومت کنید.

۲۶. تکنیک «صورت لای در»

در این تکنیک برعکس تکنیک قبل، ابتدا درخواستی بزرگ از طرف مقابل مطرح می‌کنند و سپس درخواستی کوچکتر را پیش می‌کشند. در این حالت درخواست کوچکتر منطقی‌تر به نظر می‌رسد.

۲۷. نسبت دادن رویدادهای مثبت به خود

در این نوع خطای شناختی رویدادهای مثبت را به خود نسبت می‌دهید و اتفاقات منفی را به عوامل بیرونی.

۲۸. قضاوت کردن

در مورد غریبه‌ها قضاوت می‌کنید و رفتارهای آن‌ها را به شخصیتشان نسبت می‌دهید. در صورتی که شاید شخصیت آن‌ها اینطور نباشد و صرفا خاص شرایط موردنظر باشد.

۲۹. تصور دیدگاه یکسان

یکی دیگر از خطاهای شناختی تصور دیدگاه یکسان است. در این نوع خطا، تصور می‌کنید همه دیدگاه و نظر یکسان نسبت به شما دارند.

۳۰. تعصب درون‌-گروهی

نسبت به افرادی که در حیطه شما یا مانند خودتان هستند، تعصب دارید و آن‌ها را نسبت به دیگران، در هر زمینه‌ای محق‌تر می‌دانید.

۳۱. دست کم گرفتن وظایف

مایلید وظایف خود را ناچیز و بی‌ارزش بدانید و فکر کنید کارهای شما بی‌تاثیر و بی‌ارزش هستند.

۳۲. نگرانی و اضطراب بیش از حد

باور دارید نگرانی بیش از حد برای مشکلی، باعث زودتر حل شدن آن می‌شود. در صورتی که تنها باعث کند شدن روند حل مسله خواهد شد.

۳۳. نگرش ضمنی جهت‌دار

این نوع خطای شناختی نیز معمولا به صورت ناخودآگاه اتفاق می‌افتد. یک ویژگی‌ را به صورت ناخودآگاه با ویژگی دیگر مرتبط می‌دانید. برای مثال وقتی فردی چاق را می‌بینید، ناخودآگاه او را فردی تنبل تصور می‌کنید. شاید این رفتار ناخودآگاه باشد، اما می‌توانید آگاهانه آن را تصحیح کنید.

۳۴. ترجیح دادن چیزهای آشنا

تغییرات و چیزهای جدید را خیلی سخت می‌پذیرید و تمایل دارید همواره با شرایط، مسائل، افراد و… آشنا در ارتباط باشید.

۳۵. دروغ گفتن به خود نسبت به اهداف

برای مثال اگر تصمیم گرفتید از هفته بعد رژیم بگیرید، سعی می‌کنید یا شروع هفته بعد پرخوری کنید.

۳۶. تکرار رفتار و انتظار نتیجه ای متفاوت

فکر می‌کنید اگر رفتاری را با شدتی بیشتر یا در زمانی دیگر انجام دهید، نتیجه‌ای متفاوت حاصل می‌شود. برای مثال فکر می‌کنید اگر بیشتر غر بزنید، همسرتان تغییر می‌کند!

۳۷. «من نمی‌توانیم رفتارم را تغییر دهیم.»

معتقدید رفتارتان غیرقابل تغییر است. در صورتی که این طور نیست. سعی کنید از خود بپرسید چگونه می‌توانید رفتارتان را حتی به مقدار خیلی کم، نغییر دهید.

خطاهای شناختی چه هستند و چگونه اصلاح می شوند

فهرست خطاهای شناختی ۱۷ گانه

کتاب خطاهای شناختی آلبرت الیس

علت ایجاد خطاهای شناختی

خطاهای شناختی آرون بک

با توجه به این‌که می‌دانیم روانشناسان و روانکاوان چندان دل خوشی از یکدیگر ندارند، شاید برای شروع معرفی آرون بک (Aaron T. Beck) این نکته مناسب باشد که بگوییم او نخستین کسی است که هم از انجمن روانشناسان آمریکا و هم از انجمن روانکاوان این کشور، جایزه دریافت کرده و توسط هر دو مجموعه تقدیر شده است.

معمولاً نام آرون بک و آلبرت الیس را در کنار هم می‌بینیم. چون این دو نفر تقریباً هم‌زمان، یکی از جریان‌های کلیدی در روانشناسی شناختی را آغاز کردند که هنوز هم ادامه دارد: جریانی که انسان را فراتر از یک موجود مکانیکی یادگیرنده (اسکینر) و یا برآمده از غرایز و نیروهای درونی و تجربه‌های کودکی (فروید) می‌بیند.

اما بک و الیس یک تفاوت کلیدی هم با هم دارند که در معرفی آلبرت الیس به آن اشاره کردیم: آرون بک در مقایسه با آلبرت الیس، بیش از تجربه بر روش علمی تکیه دارد و به همین علت، جایگاهی بالاتر از الیس را در مجامع دانشگاهی به خود اختصاص داده است.

ابتدا به چند نکته از زندگینامه آرون بک (با نام کاملِ: آرون تمکین بک) اشاره می‌کنیم و سپس به سراغ کارها و دستاوردهایش می‌رویم (+):

آرون بک در سال ۱۹۲۱ به دنیا آمده و تا این لحظه به یک قرن زندگی بسیار نزدیک شده است.پدر و مادر او از خانواده‌های روسی مهاجر به آمریکا بوده‌اند.مادر بک به خاطر از دست دادن دو کودک خردسال خود، از افسردگی مزمن رنج می‌برده است. یکی از عواملی که باعث آشنایی بیشتر بک با افسردگی شد و بعدها او را به یکی از نظریه‌پردازان بزرگ افسردگی تبدیل کرد.بک از چند مورد فوبیا (از جمله فوبیا نسبت به زخم و خون و نیز فوبیای خفگی) رنج می‌برد و اتفاقاً در زمینه‌ی درمان شناختی فوبیا هم راهکارهای بسیار ارزشمندی عرضه کرد.

آرون بک از ابتدا قرار نبوده در روانشناسی و روانکاوی فعالیت کند. او ابتدا علوم سیاسی و ادبیات انگلیسی خواند و سپس در سال ۱۹۴۶ از دانشگاه ییل در رشته‌ی پزشکی فارغ‌التحصیل شد. علاوه به روانشناسی و روانکاوی در ادامه‌‌ی مسیر زندگی‌اش در او شکل گرفت.

بک بیش از ۴۰۰ کتاب و مقاله منتشر کرده است.

او در میان چهار فرزندش، دختری به نام جودیث (Judith) دارد که روانشناس بالینی است و اکنون مدیر انستیتوی تحقیقاتی شناخت درمانی بک است. نوشته‌ها و مقالات جودیث نقش مهمی در تبیین بیشتر و بهتر مفاهیم شناخت درمانی پدرش داشته است (+).
جدا شدن از مسیر روان تحلیل‌گری
آرون بک هم مثل آلبرت الیس مسیر خود را با روان‌تحلیل‌گری به سبک فروید آغاز کرد.

اما به خاطر علاقه‌اش به روش علمی، می‌کوشید ایده‌های فروید را هم با طراحی‌های تجربی بسنجد. مثلاً برایش مهم بود که اگر «خشمی که به سمت خود هدایت می‌شود، در نهایت به شکل نیاز به رنج کشیدن و افسردگی بروز می‌کند» باید آزمایش‌های علمی، تحلیل محتوایی خواب‌ها و همین‌طور اندازه‌گیری نیاز به خودآزاری، این فرض را تأیید کنند.

او آزمایش‌های فراوانی در زمینه‌ی سنجش ایده‌های فروید انجام داد و در نهایت، به علت ناتوانی در تأمین شواهد علمی برای ادعاهای تجربی فروید، ابتدا به سوی نئوفرویدی‌ها (امثال کارن هورنای) سوق پیدا کرد و سپس به تدریج از آن‌ها هم فاصله گرفت.

او به تدریج توجه خود را به شناخت و ذهنیت معطوف کرد و به سمت پایه‌گذاری دانشی رفت که امروزه به نام شناخت درمانی (Cognitive Therapy) می‌شناسیم.

خود بک شناخت درمانی را به شکل زیر تعریف می‌کند:

یک روش فعال، هدایت‌کننده، محدود به یک بازه‌ی زمانی مشخص و ساختارمند برای درمان انواع اختلالات روانی.

این روش بر پایه‌ی یک منطق تئوریک شکل گرفته که در‌ آن غالبِ عواطف و رفتار انسان‌ها از ساختاری که از جهان [در ذهن خود] می‌سازند، تأثیر می‌پذیرد.

اگر اصطلاحاتی مانند خطاهای شناختی، تحریف های شناختی، سه گانه شناختی و طرح واره به گوش‌تان آشناست، شما پیشاپیش با بخشی از کارهای بک آشنا هستید.

همه‌ی افکار و ذهنیت‌های ما در یک سطح نیستند

محدودیت در دسترسی کامل به درس‌های خودشناسی و شخصیت شناسی

دسترسی کامل به مجموعه درس‌های خودشناسی و شخصیت شناسی برای کاربران ویژه متمم در نظر گرفته شده است. با فعال کردن عضویت ویژه در متمم، به درس‌های بسیار بیشتری نیز دسترسی پیدا می‌کنید که می‌توانید فهرست آنها را در اینجا ببینید:

فهرست درس‌های متمم

البته از میان همه‌ی درس‌ها و مطالب مطرح شده در متمم، شاید مناسب باشد در کنار درس‌های شخصیت شناسی، مطالعه‌ی درس‌های زیر را در اولویت قرار دهید:

تحلیل رفتار متقابل

چگونه شاد باشیم

افزایش عزت نفس

کاریزما و ویژگی های افراد کاریزماتیک

خطاهای شناختی دیوید برنز

خطاهای شناختی کتاب

خطاهای شناختی ویکی پدیا