بیماری غدد درون ریز چیست و چگونه سلامت ما را تهدید می کند؟ سیستم غدد درون ریز مجموعه ای از اندام ها و بافت ها در بدن است که مسئول ترشح هورمون ها هستند. هورمون ها پیام رسان های شیمیایی ضروری برای انتقال اطلاعات در سراسر بدن هستند، زیرا از طریق جریان خون حرکت می کنند و با ساختارهای دوردست در فضا ارتباط برقرار می کنند. متأسفانه، گاهی اوقات این شبکه پیچیده از کار می افتد و علائم مختلفی را می توان تجربه کرد، از کاهش وزن ناخواسته گرفته تا عفونت های مکرر، خستگی، تحریف بینایی و موارد دیگر.

بیماری شایع غدد درون ریز

بیماری های غدد درون ریز حداقل 5 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهند. علاوه بر این، از آنجایی که بسیاری از آنها علائم عمومی دارند، اغلب با سایر اختلالات اشتباه گرفته می شوند و در طول زمان پوشانده می شوند، که می تواند منجر به عوارض طولانی مدت شود. در خطوط زیر ۷ بیماری شایع غدد درون ریز و نحوه تشخیص به موقع آنها را به شما نشان می دهیم.

1. دیابت

دیابت شایع ترین بیماری غدد درون ریز و همچنین شناخته شده ترین بیماری است. این اختلال با افزایش سطح گلوکز خون مشخص می شود که معمولاً ناشی از مقاومت به انسولین یا عدم تولید انسولین است. شایع ترین نوع دیابت نوع 2 است که با اضافه وزن یا چاقی، عدم فعالیت بدنی و استعداد ژنتیکی همراه است. تخمین زده می شود که بیش از 420 میلیون نفر در جهان به دیابت مبتلا هستند.

پیشرفت دیابت آهسته است و در مراحل اولیه می تواند بدون علامت باشد. هنگامی که آنها ظاهر می شوند، برخی از شایع ترین علائم عبارتند از افزایش تشنگی و ادرار، افزایش گرسنگی، احساس خستگی، تاری دید، سوزن سوزن شدن در اندام ها، کاهش وزن بی دلیل و موارد دیگر. اگر به موقع درمان نشود، دیابت می تواند باعث آسیب برگشت ناپذیر عصبی، مشکلات چشمی، اختلالات کلیوی، نارسایی قلبی عروقی و موارد دیگر شود.

2. پرکاری تیروئید

تیروئید یک غده کوچک پروانه ای شکل است که در جلوی گردن قرار دارد. هورمون‌هایی تولید می‌کند که فرآیندهای فیزیولوژیکی را کنترل می‌کنند و تقریباً تمام اندام‌های بدن را درگیر می‌کنند و در مصرف انرژی، رشد، هضم، تنفس، خلق و خو و بسیاری موارد دیگر شرکت می‌کنند. پرکاری تیروئید زمانی رخ می دهد که غده تیروئید بیش از نیاز بدن هورمون تولید کند و 1 تا 2 درصد از جمعیت جهان را تحت تاثیر قرار دهد.

در میان شایع ترین علائم پرکاری تیروئید، عصبی بودن بیش از حد، بی خوابی، تپش قلب، خستگی، تعریق بیش از حد، عدم تحمل دمای بالا، لرزش دست و کاهش وزن غیرقابل توجیه خودنمایی می کند. تعدادی از اختلالات می توانند باعث پرکاری تیروئید شوند، از جمله بیماری گریوز، ندول های تیروئید، تیروئیدیت و استفاده بیش از حد از برخی داروها.

3. کم کاری تیروئید

یکی دیگر از بیماری های شایع غدد درون ریز که غده تیروئید را درگیر می کند. در این حالت، فعالیت تیروئید کاهش می یابد و در نتیجه تولید هورمون ضعیف می شود. کم کاری تیروئید 4.6 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهد، اگرچه بالاترین گروه خطر را زنان بالای 60 سال تشکیل می دهند.

شایع ترین علائم کم کاری تیروئید عبارتند از: افزایش وزن، خستگی، صورت پف کرده، مشکل در تحمل سرما، درد عضلانی اسکلتی، یبوست، خشکی پوست، کاهش تعریق و غیره. این بیماری می تواند ناشی از انواع اختلالات، از جمله بیماری هاشیموتو، تیروئیدیت، برداشتن بخشی از تیروئید در اثر سرطان یا رویدادهای دیگر، پرتودرمانی تیروئید و مصرف برخی داروها باشد.

4. سندرم تخمدان پلی کیستیک

سندرم تخمدان پلی کیستیک (به اختصار PCOS یا PCOS) یکی از شناخته شده ترین بیماری های غدد درون ریز است. در این تصویر، زنان مبتلا سطوح بالاتر از حد طبیعی برخی از هورمون ها (آندروژن) دارند. تغییرات در سطوح هورمونی، از جمله موارد دیگر، آزادسازی تخمک های بالغ را برای تخمدان ها دشوار می کند. تخمین زده می شود که شیوع آن در جنس بیولوژیکی زن بین 5 تا 8 درصد است، اگرچه گاهی اوقات می تواند به 15 درصد نیز برسد. این ارقام نشان می دهد که این یک بیماری غدد درون ریز بسیار شایع است.

سندرم تخمدان پلی کیستیک با علائم متغیری تظاهر می کند، اما بی نظمی های قاعدگی، افزایش حساسیت به ناباروری، درد لگن، موهای زائد صورت (هیرسوتیسم)، افزایش وزن، آکنه و لکه های پوست ضخیم در نواحی خاصی از بدن قابل توجه است. این عارضه هیچ درمانی ندارد، اما تغییر در روتین و رژیم غذایی می تواند کمک زیادی به بهبود آن کند.

5. بیماری آدیسون

بیماری آدیسون که به عنوان نارسایی آدرنال نیز شناخته می شود، زمانی رخ می دهد که بدن به اندازه کافی هورمون تولید نمی کند. این وضعیت در اثر آسیب به غدد فوق کلیوی، واقع در بالای کلیه ها و مسئول ترشح کورتیزول، آلدوسترون، آدرنالین و نوراپی نفرین ایجاد می شود. بیماری آدیسون در 4/100000 نفر در سال ایجاد می شود.

در میان علائم این بیماری، بسیاری از علائم مشابه سایر بیماری های غدد درون ریز رایج هستند: خستگی مفرط، کاهش اشتها و وزن، نواحی تیره پوست، فشار خون پایین، حالت تهوع، ناراحتی شکمی، درد عضلانی، تحریک پذیری، افسردگی و غیره. بیماری آدیسون اغلب نتیجه یک اختلال ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به اشتباه به بافت های آدرنال حمله می کند و باعث آسیب دائمی می شود.

6. بیماری گریوز

بیماری گریوز یک اختلال سیستم ایمنی است که در آن آنتی بادی ها به اشتباه علیه سلول های غده تیروئید تولید می شوند. این امر تنظیم طبیعی تیروئید را نادیده می گیرد و منجر به تولید بیش از حد هورمون های تیروئید می شود. این بیماری عامل اصلی پرکاری تیروئید در سراسر جهان است و سالانه 16/100000 زن و 3/100000 مرد را مبتلا می کند.

علائم بیماری گریوز، در موارد معمول، علائم پرکاری تیروئید است (زیرا یک بیماری پیامد مستقیم دیگری است). اگر این بیماری غدد درون ریز کنترل نشود، می تواند منجر به نارسایی قلبی، سکته مغزی، پوکی استخوان، مشکلات چرخه قاعدگی، تغییرات بینایی و موارد دیگر شود.

7. بیماری کوشینگ

بیماری یا سندرم کوشینگ با افزایش هورمون کورتیزول در بدن برای مدت طولانی رخ می دهد. این می تواند به دلیل استفاده بیش از حد از داروهای گلوکوکورتیکوئید، وجود آدنوم هیپوفیز در غده هیپوفیز، و تومورها/ آسیب شناسی های خاص مربوط به غده فوق کلیوی باشد. اگرچه در این زمینه از بیماری های غدد درون ریز رایج قرار می گیرد، باید توجه داشت که تنها 2-3 نفر در هر میلیون را تحت تاثیر قرار می دهد که رقم بسیار پایینی است.

علائم بسته به میزان کورتیزول انباشته شده در بدن و زمان قرار گرفتن در معرض آن متفاوت است. از جمله موارد قابل توجه، افزایش وزن در صورت، تجمع چربی بین شانه ها، وجود خطوط صورتی روی شکم، پوست شکننده، کندی التیام و ظاهر آکنه را برجسته می کنیم. درمان این عارضه به علت زمینه‌ای بستگی دارد و از مصرف دارو تا جراحی و پرتودرمانی را شامل می‌شود.

اینها تنها چند نمونه از بیماری های غدد درون ریز کم و بیش شایع در جمعیت عمومی است، اما تعداد بیشتری نیز وجود دارد. به دلیل تنوع علائم و تأثیر همزمان چندین اندام و سیستم، تشخیص این اختلالات معمولاً آسان نیست. اگر خود را در این خطوط منعکس کرده اید، توصیه می کنیم در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.