بایگانی دسته ی شخصیت شناسی و خودشناسی

داشتن ارتباطات اجتماعی از جمله عوامل مهم برای حفظ سلامت روان انسان است و با این ارتباطات است که بسیاری از نیازهای انسان ارضا می شود و احساس خوشبختی می کند. اما با این حال بسیاری از افراد هستند که در برقراری ارتباطات اجتماعی، شروع و حفظ روابط سازنده مشکل دارند،  این افراد درگیر کمرویی هستند که در این مقاله به طور کامل به بررسی و درمان کمرویی پرداخته می شود.

افراد خجالتی، افرادی هستند که بر خلاف آنچه که در ظاهر نشان می دهند بسیار مشتاق به شروع و برقراری رابطه با اطرافیانند، اما خود را در این زمینه بسیار ناتوان می بینند و نمی توانند ارتباطات موثری را شروع کنند.

کمرویی، مشکلی است که همانقدر که شروع رابطه را برای افراد سخت می کند، باعث می شود که فرد در حفظ ارتباطات خود نیز مشکل داشته باشد و نتواند از بودن در حضور دوستان لذت ببرد، چون این فرد نمی داند چگونه باید در گفتگوهای دوستانه شرکت کند و به همین دلیل از بودن در جمع لذت کافی را نمی برد.

در بسیاری از مواقع این افراد یا از حضور در مهمانی اجتناب می کنند یا اینکه زمانی که در جمع قرار می گیرند مدام در دلشان دعا می کنند که زودتر مهمانی تمام شود تا او بتواند به حضورش در جمع خاتمه دهد.

البته کمرویی در همه افراد به یک اندازه بروز پیدا نمی کند، در واقع می توان گفت که افراد کمرو در یک طیف از کمترین تا بیشترین میزان قرار دارند و هرچقدر که شدت این کمرویی بیشتر باشد، احتمال اینکه تشخیص اختلال اضطراب اجتماعی (فوبیا اجتماعی) روی فرد گذاشته شود بیشتر است.

1.اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی (فوبی اجتماعی) عبارت است از:

 ترس شدید، دائمی و افراطی از قرار گرفتن در حضور جمع و همچنین تحمل اضطراب شدید در مواقعی که لازم است فرد در حضور دیگران کاری انجام دهد.

کاملا واضح است که اگر فرد در قرار گرفتن در حضور جمع، بترسد و اضطراب شدیدی را در این شرایط تحمل کند در همه فعالیت های اجتماعی، شغلی و تحصیلی خود دچار مشکل می شود و نمی تواند روند زندگی عادی خود را طی کند. بنابراین در چنین شرایطی لزوم طی کردن روند روان درمانی و حتی دارو درمانی وجود دارد و نیاز است که فرد حتما از متخصص حاذق در اختلالات اضطرابی کمک بگیرد.

2.تفاوت اختلال اضطراب اجتماعی با کمرویی:

کمرویی با اختلال اضطراب اجتماعی متفاوت است و میزان ترسی که فرد کمرو در حضور جمع تجربه می کند، کمتر از فرد مبتلا به فوبیا اجتماعی است، همچنین اختلال اضطراب اجتماعی بسیار فراگیرتر از کمرویی است و تقریبا تمام عملکردهای زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد ولی فرد کمرو، در تمام زمینه ها دچار مشکل نمی شود و ممکن است فقط در جمع های غریبه و نیمه آشنا با مشکل مواجه باشد.

هرچند اگر که فرد در جهت تقویت ارتباطات خود تلاش نکند و همیشه منزوی باشد ممکن است مشکلی که دارد به مرور به اختلال اضطراب اجتماعی تبدیل شود.

3.تفاوت کمرویی با درون گرایی

بسیار پیش می آید که افراد درون گرا به اشتباه کمرو خطاب می شوند و اطرافیان فکر می کنند که این افراد توانایی برقراری ارتباط موثر را ندارند، هرچند که افراد درون گرا در مقایسه با افراد برون گرا، دایره ارتباطات محدودتری دارند ولی دقت کنید که درون گرایی و برون گرایی یک ویژگی شخصیتی است و یک نوع اشکال و ضعف در رفتار نیست.

و نیاز است که به این تفاوت فاحش افراد درون گرا و افراد خجالتی بپردازیم که:

افراد درون گرا خودشان تمایلی به برقراری ارتباطات گسترده و حضور در جمع ندارند و خلوت را به بودن در جمع ترجیح می دهند.

این افراد معمولا از تنهایی خود لذت می برند و در تنهایی و خلوت اهداف خود را دنبال می کنند و در روند زندگیشان معمولا دچار مشکل نمی شوند. اگر چه افراد درون گرا علاقه ی چندانی به حضور در جمع ندارند ولی اگر برای کاری مجبور باشند که در جمع قرار بگیرند استرس و اضطراب نمی گیرند و خیلی راحت می توانند در حضور جمع به انجام کارهایشان بپردازند، سخنرانی کردن و انجام دادن کار در حضور جمع، معمولا برای این افراد کار دشواری نیست و مشکلی از این بابت ندارند.

اما افراد کمرو بر خلاف افراد درون گرا، تمایل زیادی به برقراری ارتباط با دیگران دارند و مدام دل مشغول این هستند که بتوانند با دیگران دوست شوند و در جمعشان قرار گیرند ولی بر خلاف تمایلشان به ایجاد ارتباط، توانایی لازم را برای آن را ندارند، سخنرانی کردن و انجام کاری در حضور دیگران، برای این افراد معمولا با اضطراب همراه است و همین امر می تواند مشکلاتی برای آن ها به وجود آورد.

نشانه های کمرویی چیست؟

کمرویی نشانه های جسمی و روانی متعددی دارد.

1. نشانه های جسمی:

افراد خجالتی زمانی که در جمع قرار می گیرند و قصد شروع گفت و گو را دارند معمولا نشانه های جسمانی را از خود بروز می دهند، از جمله:

• تپش قلب
• عرق کردن کف دست ها و پیشانی
• احساس گرفتگی در گلو
• تغییر تن صدا و ایجاد مشکلاتی در گفت و گو، که حتی ممکن است از دید اطرافیان لکنت زبان به نظر برسد.
• انقباض و گرفتگی عضلات
• تنگی نفس
• اختلال در تمرکز و در نتیجه کند شدن عملکرد فرد
• تغییر رنگ صورت مثل سرخ شدن و یا رنگ پریدگی
• لرزش در دست و پاها
• عدم ترشح بزاق و خشک شدن دهان

2.نشانه های روانی کمرویی

1. گوشه گیر و منزوی شدن
2. اجتناب از حضور در جمع
3. کاهش اعتماد به نفس
4. عدم تماس و ارتباط چشمی
5. تجربه احساس اضطراب، استرس و افسردگی
6. بلاتکلیفی و عدم توان تصمیم گیری راسخ
7. احساس خود کم بینی
8. ترس از ابراز وجود و بیان نظرات مخالف دیگران
9. ترس مداوم از مورد تمسخر واقع شدن
10. صحبت کردن نامفهوم، سریع و خارج از کنترل

علل کمرویی

1.عوامل فیزیولوژیک (مانند ژنتیک، نقص عضو)

ژنتیک یکی از عواملی است که می تواند در بروز کمرویی دخیل باشد.

ممکن است در اطراف خودمان پیش آمده باشد که با فردی کمرو و خجالتی مواجه شده باشیم که والدین و خانواده آن فرد نیز کمرو و خجالتی باشند و این مسئله می تواند نقش ژنتیک را به خوبی نشان دهد. البته این فرض هم وجود دارد که جدا از ژنتیک والدین کمرو، فرزندانی کمرو تربیت می کنند و در اینجا عوامل تربیتی در کنار عوامل ژنتیکی نقش دارند.

نقص عضو (مشکلات جسمانی، اختلال در صحبت کردن و حتی احساس زشت بودن ظاهری) نیز یکی دیگر از عوامل فیزیولوژیک است که می تواند در کمرویی فرد دخیل باشد. فردی که دچار نقص عضو باشد ممکن است تصویر خوبی از خود نداشته باشد و به همین دلیل تصور کند که دیگران او را به دلیل نقص عضوش مورد تمسخر قرار می دهند و همین امر می تواند موجب شود که فرد از برقراری ارتباط اجتماعی اجتناب کند.

2. عوامل شناختی

عوامل شناختی همان تفکرات و تصوراتی است که فرد در مورد خود دارد.

افراد کمرو و خجالتی اعتماد به نفس پایینی دارند، بر عیب های خود بیشتر از نقاط قوت خود تمرکز می کنند، اگر در جمع تپق بزنند بیش از حد مورد انتظار به تپق خود فکر می کنند و آن را به تمام جمع های دیگر تعمیم می دهند، از مورد قضاوت شدن به شدت می ترسند و فکر می کنند که دیگران به طور دقیق متوجه ضعف های درونی او هستند.

این افراد به مانند یک ناظر بیرونی حساس، به خود نگاه می کنند و مدام از خود عیب جویی می کنند.

از آنجایی که این افراد برای خود ارزش قائل نیستند چنین تصور می کنند که برای دیگران نیز هیچ ارزشی ندارند و او را لایق احترام و ارتباط نمی دانند.

این افراد بیش از حد در مورد عیب های خود مبالغه می کنند و اگر عیب و نقصی در عملکرد خود داشته باشند آن عیب را بسیار بزرگ می پندارند.

در واقع می توان گفت که این افراد دچار تفکرات تحریف شده در مورد خود هستند.

3.عوامل خانوادگی

شیوه های تربیتی والدین نیز، تاثیر بسزایی در بروز کمرویی فرزندان دارد. همانطور که در قسمت مربوط به عوامل فیزیولوژیکی اشاره کردیم، والدین کمرو، فرزندان کمرو تربیت می کنند. به این دلیل که چنین  والدینی جرات و جسارت برقراری ارتباط  و توانایی ابراز وجود نداشته اند و ارتباطاتشان محدود بوده است و همین امر سبب شده است رفتارشان تاثیر مستقیمی روی رفتارهای کودکانشان بگذارد. به این دلیل که والدین اولین الگوهای قابل مشاهده فرزندان هستند، بنابراین فرزندان از والدینشان الگو برداری می کنند و از آن ها تاثیر می پذیرند.

یکی دیگر از عوامل خانوادگی، شیوه های تربیتی والدین است.

والدین سخت گیر و کنترل کننده، معمولا فرزندانی خجالتی به بار می آورند. به این دلیل که اینگونه والدین مدام از عملکرد فرزندان خود عیب جویی می کنند و در تمام فعالیت ها او را کنترل می کنند و در واقع استقلال کافی را به فرزندانشان نمی دهند، این والدین معمولا فرصت بیان نظر مخالف را نیز به فرزندشان نمی دهند و معتقدند که کودک متوجه رفتار درست و غلط نیست.

نتیجه این شیوه تربیتی این می شود که کودک اعتماد به نفس کافی برای انجام کار و یا ابراز وجود را نداشته باشد و از اینکه کاری را درست انجام ندهد و مورد قضاوت و انتقاد قرار بگیرد می ترسد و همین امر سبب می شود از حضور در جمع اجتناب کند.

4.عوامل روانی در کمرویی

شرایط روانی مثل اختلالات اضطرابی و افسردگی نیز از جمله عوامل موثر در کمرویی است.

راه های درمان کمرویی در بزرگسالان و کودکان

درمان کمرویی در کودکان و بزرگسالان متفاوت است و از آنجایی که کودکی دوره رشد است و هنوز خیلی از ویژگی های شخصیتی در فرد تثبیت نشده راه تغییر کودکان و بهبود ارتباطات آن ها راحت تر است.

از طرفی برای رفع کمرویی در کودکان نیاز است که والدین در رفتارشان تغییر ایجاد کنند ولی در بزرگسالی تمرکز اصلی روی خود فرد کمرو است و فرد کمرو است که باید برای تغییر خود تلاش کند.

1. درمان کمرویی کودکان
2. به کودکتان اعتماد به نفس دهید

دقت داشته باشید که یکی از عوامل اصلی در بروز کمرویی، عدم اعتماد به نفس کافی و مشکل در خودباوری است. برای اینکه بتوانید کمرویی را در کودک خودتان کاهش دهید نیاز است که اعتماد به نفس او را تقویت کنید.

سعی کنید در مواقع مختلف از او نظر خواهی کنید و به او بگویید که نظرش برای شما خیلی مهم است، زمانی که می خواهید تکلیفی را برایش در نظر بگیرید سعی کنید دو گزینه مختلف را پیش رویش بگذارید و از او بخواهید که انتخاب کند. مثلا به او بگویید نیاز است که وسایل اتاقت را مرتب کنی، می توانی بعد از تماشای تلویزیون این کار را بکنی و یا اینکه می توانی قبل از تماشای تلویزیون این کار را بکنی، ولی اگر قبل از تماشای تلویزیون اتاقت را مرتب کنی اجازه داری که نیم ساعت بیشتر تلویزیون تماشا کنی (در این صورت کودک توانایی تصمیم گیری را پیدا می کند).

در کارهای راحت و آسان از او درخواست کمک کنید (مثلا هنگام چیدن میز و انداختن سفره از او بخواهید که بشقاب ها را بچیند و وسایل را داخل سفره بگذارد) و هنگامی که با شما همکاری کرد از او تشکر کنید و به او بگویید که کمکش خیلی تاثیر داشت و باعث شد شما کمتر خسته بشید. (با این کار، شما این پیغام را به کودکتان می دهید که حضورش خیلی اهمیت دارد، فرد مفیدی است و همینطور روحیه کار گروهی را در او تقویت می کنید).

1.تعاملات خانوادگی و اجتماعی تان را افزایش دهید

مطمئن باشید تا زمانی که شما محیط محدودی را از نظر اجتماعی برای کودکتان فراهم کنید کودک شما منزوی خواهد ماند. بنابراین نیاز است که ارتباطات اجتماعی خود را افزایش دهید و کودکتان را در معرض ارتباطات اجتماعی قرار دهید.

البته به این مسئله توجه کنید که هیچگاه نباید کودکتان را مجبور به برقراری ارتباط با دیگران کنید و یا اجبارش کنید که حتما با بچه های دیگر بازی کند، همین که شرایطی فراهم باشد که کودک به طور مداوم در جمع های دوستانه باشد به مرور در روحیه فرزندتان تاثیر می گذارد. سعی کنید بیشتر در محیط و جمع هایی قرار بگیرید که برای کودکتان جذاب و سرگرم کننده باشد.

2. در مورد حضور همیشگی خودتان به او اطمینان دهید

بچه های کمرو بیش از حد به والدین خود وابسته اند و گاهی ترس این را دارند که اگر زمانی از مادر و پدرشان جدا شوند، برای همیشه آنها را از دست بدهند. نیاز است که این اطمینان رو به فرزندتان بدهید که همیشه حضور دارید و اگر در معرض دیدشان نیستید، به این معنی نیست که او را رها کرده اید بلکه خیلی زود نزد او باز می گردید.

سعی کنید در مواقع لزوم در دسترس کودکتان باشید و اگر فرزندتان را برای کاری ترک می کنید و به مادربزرگ یا پرستار می سپارید خیلی زود باز گردید تا این اطمینان از حضور همیشگی تان در ذهن کودک تثبیت شود.

3. از مشاور کودک کمک بگیرید

اگر احساس می کنید که در بهبود کمرویی فرزندتان دچار مشکل هستید و قادر به رفع این مسئله نیستید حتما از مشاور کودک کمک بگیرید.

درمان کمرویی در بزرگسالان

1. واقع بین باشید

در درجه اول سعی کنید واقع بین باشید و از خود انتظارت معقولانه داشته باشید.

یعنی از خود انتظار نداشته باشید که یک شبه بتوانید ره صد ساله را بروید و به یکباره به یک سخنور خیلی موفق تبدیل شوید و دیگر هیچ مشکلی در ارتباطات اجتماعی خود نداشته باشید. نیاز است که خصوصیت فعلی خودتان را بپذیرید و سعی کنید خودتان را دوست داشته باشید و بعد سعی کنید به مرور تغییراتی را در خودتان ایجاد کنید.

2. از هدف های کوچک شروع کنید و اهدافتان را برای خودتان رتبه بندی کنید

درست است که شما فرد کمرویی هستید و برقراری ارتباط برایتان سخت است ولی آیا در تمام شرایط و در برقراری ارتباط با همه افراد به یک اندازه اضطراب را تجربه می کنید؟ اگر شما فرد کمرویی باشید و مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی نباشید قطعا در برخورد با همه افراد به یک اندازه مضطرب نمی شوید و موقعیت های آشنا و ارتباط با افراد فامیل و دوستان نزدیک برای شما خوشایندتر است و اضطراب کمتری را در حضور این افراد تجربه می کنید.

بنابراین سعی کنید اگر قصد تغییر عملکرد را دارید از موقعیت هایی شروع کنید که برای شما آشناتر هستند و اضطراب کمتری را برای شما ایجاد می کنند. مثلا سعی کنید در چنین جمع هایی نظر مخالف خودتان را اعلام کنید و یا حتی سعی کنید موضوعی خاص را در ذهنتان مشخص کنید و زمانی که با دوستتان صحبت می کنید آن خاطره را برای او تعریف کنید. با این کار می فهمید شروع ارتباط آنقدرها هم دشوار نیست.

3.مهارت گفتگو و ارتباط موثر را تمرین کنید

دقت داشته باشید که خلوت خودتان بهترین زمان برای تمرین این مهارت است.

سعی کنید در مقابل آینه بایستید و شرایط گفت و گوی دو نفره رو تصور کنید و شروع به صحبت و تعامل کنید.

زمانی را تصور کنید که از کسی به دلیل رفتار ناشایستش ناراحت شده اید و قصد دارید به او در مورد رفتارش اعتراض کنید. سعی کنید تصور کنید که در صورت ابراز وجود شما چه مشکلی پیش می آید؟ بدترین اتفاق ممکن چه خواهد بود؟ و شما در آن شرایط چه واکنشی می توانید نشان دهید؟ سعی کنید روی احساساتتان تمرکز کنید و تلاش کنید این مهارت را یاد بگیرید که بدون آسیب رساندن به دیگران احساساتتان را بیان کنید.

4. به ژست های بدن خودتان توجه کنید

اگر شما با فردی مواجه شوید که روی صندلی در خود جمع شده و حالت مچاله به خود گرفته و سرش پایین است و مدام با انگشتانش بازی می کند چه برداشتی از او دارید؟ آیا او را فردی قدرتمند می دانید یا اینکه به این مسئله پی می برید که آن فرد خجالتی و کمرو است؟

قطعا این نشانه ها، نشانه یک فرد قدرتمند نیست فرد قدرتمند سرش را بالا می گیرد و سعی می کند به چشمان دیگران نگاه کند و حالتی رها و آزاد به خود می گیرد. بنابراین در مورد ژست های بدنی خود در حضور دیگران مراقب باشید.

5. به تقویت اعتماد به نفستان بپردازید

اگر که در زمینه خاصی در خود احساس ضعف می کنید سعی کنید این ضعف را برطرف کنید، سعی کنید مهارت های مختلف را کسب کنید، روی نقاط قوت خود کار کنید و احساس ارزشمندی تان رو بالا ببرید، با این کار شما می توانید اعتماد به نفستان را تقویت کنید و در برقراری ارتباط با دیگران، اعتماد بیشتری به خود داشته باشید.

6. از اشتباه کردن نترسید

هیچ فردی بی عیب و نقص نیست و شما هم از این قاعده مستثنی نیستید. بنابراین امکان اینکه هر فردی اشتباه کند و یا ضعف هایی داشته باشید، امری طبیعی است و قاعدتا اگر شما در حضور فردی دیگر اشتباه کنید دنیا به پایان نمی رسد و تا زمانی که خودتان، برچسب خنگ یا احمق و ضعیف به خودتان نزنید دیگران چنین تصوری در مورد شما نخواهند داشت، بنابراین به دلیل تجربه یک اشتباه، خودتان را از برقراری ارتباط با دیگران محروم نکنید.

7. از مشاور کمک بگیرید

کمک گرفتن از مشاور، یکی از مواردی است که هیچگاه نباید از آن غافل شوید، زمانی که شما قصد تغییر در زمینه ای خاص رو دارید، با دریافت اطلاعات و راهنمایی از فردی متخصص در این زمینه، قطعا می توانید موفقیت بیشتری کسب کنید و سرعت تغییرتان را بالا ببرید.

مرکز مشاوره ستاره ایرانیان با داشتن مشاورانی مجرب و متخصص آماده  کمک و راهنمایی در زمینه کمرویی و ارائه خدمات روانشناختی به شما عزیزان می باشد.

منبع : آنچه افراد کمرو را از پا در می آورد+درمان