نظریه های رضایت شغلی

اشتغال از جمله مسئله هایی می باشد که همواره ذهن انسان و دولت‌ها و ملت‌ها را به خود مشغول کرده است که هر چند شغل و حرفه به ظاهر به بُعد اقتصادی و معیشتی انسانها مربوط خواهد شد اما با بُعد فردی و خانوادگی و همینطور اجتماعی و فرهنگی آنها نیز رابطه ای تنگناتنگ دارد.

رضایت شغلی زمینه ای می باشد که در آن دیدگاه های روان شناختی اجتماعی و جامعه شناختی و اقتصادی و علوم سیاسی و تربیتی هر یک به سهم خود در آن سخن گفته اند که در دنیای امروزه در هر کشوری که هزاران و هزار شغل و حرفه موجود می باشد .

اشخاص به آن اشتغال دارند و از این راه به زندگی خود به ادامه دادن می‌پردازند و آن چیزی که همواره مورد توجه روانشناسان و اندیشمندان علوم اجتماعی قرار گرفته است رضایت شغلی اشخاص و آثار این رضایت در روحیه آنها و هم بازدهی کارشناسان می باشد .

اگر فردی به شغل خود علاقه داشته باشد خلاقیت و توانایی او در زمینه کاری شکوفا می شود و هرگز دچار خستگی و افسردگی هم نخواهد شد و بر عکس اگر شخصی از حرفه خود ناراضی باشد هم خودش مبتلا به افسردگی خواهد شد و هم همکاریش بی نتیجه می ماند و از این رو جامعه دچار صدمه خواهد شد.

شغل از لحاظ واژه به معنی به کار واداشتن فردی می باشد و آن چیزی که مایه مشغولیت به حساب آید و از طریق اشتغال شخص فعالانه در جریان تولید و همین‌طور خدمت ها مشارکت خواهد کرد و پاداش نقدی یا جنسی هم دریافت خواهد کرد .

کار و شغل فعالیتی بدنی یا فکری در جهت تولید و خدمت به حساب می‌آید به صورت کلی کار فعالیتی محسوب می شود که از فردی خواسته شده در برابر آن به او مزد هم پرداخت خواهد شد که به صورت خلاصه می توان بیان کرد شغل یعنی کاری که شخص مشغول انجام دادن آن می‌باشد و از طریق آن هم انجام وظیفه خواهد کرد و هم امرار معاش می‌کند.

در تعریف دیگر شغل می توان دریافت کرد که از گروهی از شرایط های مشابه در یک موسسه یا اداره یا کارگاه که اشخاص واجد شرایط به خصوص می‌توانند این شرایط ها را دریافت کنند و وظیفه های خود را انجام بدهند.

رضایت شغلی مجموعه ای از احساس ها و عقیده هایی می باشد که اشخاص در رابطه با مشاغل کنونی خود دارا می باشند که رضایت شغلی یکی از عوامل پر اهمیت در موفقیت شغلی محسوب می‌شود و عاملی که باعث بیشتر شدن کارایی و نیز احساس رضایت فردی می شود .

رضایت شغلی یعنی علاقه داشتن به شرایط و لوازم یک شغل و همینطور موقعیتی که در آن کار انجام خواهد گرفت و پاداشی هم برای آن دریافت خواهد شد .

رضایت شغلی یعنی احساس خرسندی که شخص از کار خود را دارا می باشد و لذتی که از آن خواهد برد و در پی آن به شغل خود دلگرمی و وابستگی پیدا خواهد کرد .

رضایت شغلی حالت مطبوع و عاطفی و مثبت حاصل از بررسی شغل یا تجربه های شغلی می باشد و مفهومی دارای بُعدها و جنبه ها و همینطور عوامل متعدد که باید مجموعه آن را در نظر داشت از جمله این عوامل می‌توان به ویژگی‌های کارگر و کارمند و همینطور طرز و نوع کار و محیط و فضای کار بر روابط انسانی به آن اشاره کرد .

پژوهشگران رضایت شغلی را عاملی درونی و نوعی سازگاری عاطفی با شغل و موقعیت اشتغال می دانند.

یعنی اگر شغل مورد نظر لذت مناسب را برای شخص به تامین کردن بپردازد و از شغلش راضی خواهد بود و در برابر آن چنانچه شغل موردنظر رضایت و لذت را به شخص ندهد در این حالت از کار خود زده خواهد شد و در صدد آن شغل خود را تغییر خواهد داد.

به عبارت دیگر رضایت شغلی مفهومی پیچیده و دارای چند بُعدی می باشد و با عوامل روانی و جسمانی و اجتماعی دارای ارتباط می باشد .

تنها یک عامل باعث رضایت شغلی نمی‌شود بلکه ترکیب شدن مشخصی از مجموعه عوامل متعدد باعث می‌شود که شاغل در لحظه مشخصی از زمان از شغلش احساس رضایت پیدا کند و برای خود بیان کند که از شغلش راضی می باشد و از آن لذت خواهد برد.

از تعریف های ارائه شده در مورد رضایت چنین می توان نتیجه گرفت این مفهوم بیانگر احساسات و نگرش های مثبتی می باشد که فرد نسبت به شغلش دارا می باشد و هنگامی که بیان می شود که فردی از رضایت شغلی بیشتری برخوردار می باشد .

یعنی به صورت کلی به شغلش علاقه دارد و برای آن اهمیت و ارزش فراوانی قائل خواهد شد و به گونه ای مثبت به آن نگاه می کند و در یک کلام از احساس خوب و مناسبی نسبت به آن برخوردار می باشد.

 عوامل انتخاب کردن شغل

شغل مسئله ای می باشد که انتخاب کردن آن عوامل بسیاری دارد که شامل موارد زیر می شود:

۱. شرایط جسمانی

شغل به ویژگی‌های جسمانی معین احتیاج دارد. بعضی از مشاغل جثه بزرگ و قوی ضرورت دارد که در صورتی که در برخی مشاغل ممکن می باشد این امر مانع از انجام وظایف باشد.

در برخی مشاغل وجود داشتن سلامت دست و پا الزامی می باشد در صورتی که در موقعیت دیگر استخدام ها نبود دست و پا و دیگر اعضا مشکلی را ایجاد نخواهد کرد.

۲. استعداد و توانایی

استعداد یکی از عوامل پر اهمیت در انتخاب کردن شغل و ادامه دادن اشتغال به صورت موفق آمیز می باشد. استعداد به معنی مهیا شدن بودن و آماده بودن انجام دادن کاری می باشد.

توانایی فطری شخص که به یادگیری او یاری می‌دهد و آن را تصویب خواهد کرد به این معنا می باشد که استعداد نحوه و مقدار یادگیری را در حوزه‌های متعدد در آینده به پیش بینی کردن می‌پردازد و فردی که در زمینه به خصوصی دارای استعداد و توانایی می‌باشد از تجربه‌های خود در آن مورد بهره بیشتری خواهد برد.

۳. داشتن رغبت

رغبت معنی میل داشتن و خواستن و آرزوی چیزی می باشد و همینطور احساس خوشایند یا تمایل و کنجکاوی نسبت به چیزی یا مسئله‌ای رغبت می گویند.

رغبت انگیزه پر اهمیتی برای تلاش و کوشش و حرکت انسان محسوب می شود که موفقیت در انجام دادن هر شغلی مستلزم دارا بودن رقابت می باشد

۴. امکانات فردی و اجتماعی

علاوه بر موارد عوامل دیگری هم نظر شخصیت فردی و واقع نگری و همینطور امکانات محیطی و احتیاج های جامعه در انتخاب کردن شغل تأثیر بسزایی را دارا می باشد .

به صورت خلاصه می توان بیان کرد عوامل فردی مانند : شرایط جسمانی و توانایی و رغبت و ویژگی های شخصیتی و عوامل اجتماعی مانند فشار خانواده و ارزش های اجتماعی و فرهنگ هر جامعه و فرصت‌هایی که در اختیار اشخاص قرار داده می شود عوامل اقتصادی مانند فقر و بیکاری و نیز وراثت و جنسیت در انتخاب کردن شغل دارای تاثیر می باشد.