بایگانی دسته ی مشاوره سلامت خانواده

برای انتخاب شیشه شیر باید ببینید که نوزاد شما کدام نوع از سرشیشه را راحت تر به دهان می گیرد، زیرا برخی از نوزادان فقط به نوع خاصی از سرشیشه (پستانک) رضایت می دهند. هم چنین ممکن است راحتی شست و شو و یا حتی برند آن نیز اولویتی مهم در انتخاب شما باشد.

هنگامی که سرشیشه مناسب با توجه به نکات بالا مشخص شد، می توانید بطری و لوازم جانبی آن را نیز تهیه کنید. استفاده درست از شیر خشک و تمیز کردن دقیق و درست سرشیشه و شیشه شیر مهم تر از مدل و شکل آن است؛ بهترین کاری که برای اطمینان از ایمنی تغذیه با شیرخشک باید انجام دهید، نظافت و تمیز کردن آن است.

از آنجا که انواع مختلفی از بطریها در بازار موجود است، انتخاب برای مادران بسیار سخت می شود. در این بخش از مشاورانه قصد داریم با توضیح انواع شیشه های شیر و معایب و مزایا آن ها به شما در انتخاب بطری مناسب کمک کنیم.

اجزای شیشه شیر

بطری یا شیشه شیر :

ظرفی که در آن شیرخشک یا مایعات ریخته می شود.

سرشیشه :

سرشیشه یا همان پستانک، که کودک آن را می مکد.

سرپیچ :

بخشی مهم و حلقه مانندی که بین سرشیشه سرپیچ و بطری قرار می گیرد و با چرخاندن و سفت کردن آن، سرشیشه در جای خود قرار می گیرد .

درپوش:

زمانی که از شیشه استفاده نمی کنید، برای جلوگیری از ورود گرد و خاک و سایر عوامل بیرونی به درون شیشه روی آن قرار می گیرد.

 

انواع مختلف بطری شیر نوزاد

بطری که مایعات و یا شیر در آن ریخته می شود، معمولاً از جنس پلاستیکی، شیشه ای، استیل یا یک نوع ترکیب شامل شیشه با روکشی پلاستیکی یا سیلیکونی است و در مدل های مختلف ساخته می شود. در ادامه به معرفی انواع بطری ها و بیان مزایا و معایب آن ها می پردازیم.

بطری های استاندارد یا معمولی

 بطری استاندارد در واقع همان شکل بطری است که با شنیدن اسم شیشه شیر در وسیله ذهن‌ تداعی می‌شود. به این نوع شیشه ها، گردن صاف نیز گفته می شود. این نوع شیشه شکل خاص و متفاوتی ندارد و ابتدایی ترین نوع شیشه شیر محسوب می شوند. شیشه های شیر استاندارد با نام های تجاری مختلف در فروشگاه ها به فروش می رسند.

 

 

مزایا	معایب
به راحتی در داروخانه ها پیدا می شوند. اغلب ارزان قیمت هستند. در انواع رنگ و طرح دلخواه یافت می شوند. لوازم جانبی برای تمیز کردن آن ها به راحتی در دسترس است. سرشیشه آن ها استاندارد می باشد.	تمیز کردن و شست و شو شیشه های باریک کمی مشکل است. به توجه بیش تری هنگام پر کردن شیر نیاز دارند . ممکن است هنگام مکیدن شیشه هوای اضافی وارد معده نوزاد شود. پذیرفته نشدن توسط برخی مهدکودک ها هنگام استفاده از مایعات سرد، رطوبت محیط را جذب می کنند.

 

بطری های ضد نفخ (جریان طبیعی):

نفخ بیماری دردناک شکمی است که به علت سوء هاضمه یا وجود گاز در معده ایجاد می شود. مکیدن سرشیشه با ایجاد خلا می تواند باعث هوا برداشتن سرشیشه شود، زمانی که این هوا وارد معده کودک شود، او دچار نفخ می گردد. اما بطری های ضد نفخ با تخلیه هوا از ایجاد حباب و مخلوط شدن آن با شیر در بطری جلوگیری می کنند. این بطری ها برای تخلیه هوا معمولا سوپاپ یا نِی دارند. بطری های ضد نفخ احتمال ابتلای نوزادان به نفخ را کاهش می دهد.

مزایا	معایب
میزان بلعیدن هوا با این شیشه ها در نوزادان کاهش می یابد. دل درد ناشی از گاز را کاهش می دهند.	این بطری ها تضمین کننده جلوگیری از نفخ نیستند. تمیز کردن این شیشه ها به علت طراحی آن، سخت است. از بطری های استاندارد گران تر هستند. به راحتی بطری های استاندارد در دسترس نیستند.

بطری های خود استریل شونده:

در این نوع بطری های قبل از استفاده، باید مقداری آب درون بطری ریخته و در پوش آن را بگذارید. سپس آن را به مدت چند دقیقه و در دمای مشخص در ماکروویو قرار دهید تا شیشه گرم شود. مزایا و معایب این نوع بطری نیز در ادامه آورده شده است.

 

مزایا	معایب
نیازی به وسایل جانبی برای استریل کردن ندارند. سهولت استفاده از این بطری باعث صرفه جویی در زمان می شود.	از بطری های معمولی گران تر هستند. شفاف نیستند، در نتیجه نمی توان میزان شیر باقیمانده در بطری را به راحتی دید . در هنگام استفاده از مایکروویو برای گرم کردن بطری باید بسیار مراقب بود، زیرا درجه حرارت هر ماکروویو متفاوت است و این احتمال آسیب رسیدن به بطری را زیاد می کند. در هنگامی قطعی برق نمی توان از آن استفاده کرد.

 

بطری های یک بار مصرف:

در این نوع شیشه شیر، بطری و اجزای آن از قبل ضدعفونی و بسته بندی شده، در نتیجه پس از باز کردن بسته بندی، قابل استفاده هستند. پس از استفاده نیز باید آن را دور انداخت. این مدل شیشه شیر زمانی به‌کار می‌آیند که شستن شیشه‌ شیر برایتان مقدور نیست، به طور مثال زمانی که در سفر هستید. این مدل شیشه شیر، به ‌شکل بسته ‌های چندتایی شامل بطری، سرشیشه و درپوش به ‌فروش می‌رسد و تمامی قطعات نیز یک ‌بار مصرف هستند.

مزایا	معایب
راحتی در استفاده از این شیشه ها باعث صرفه جویی در زمان می شود. آن ها برای سفر یا هر شرایطی که با کمبود وقت مواجهید، مناسب هستند. استفاده از این بطری ها آسان است و نیاز به آموزش خاصی ندارند، در نتیجه افرادی که با شیشه های بچه آشنایی ندارند هم می توانند از آن ها استفاده کنند.	این نوع بطری به محیط زیست صدمه می زنند. استفاده مداوم از شیشه شیرهای یکبار مصرف مقرون به صرفه نیست.

 

بطری هایی با آسترهای یک بار مصرف :

نوع دیگری از بطری های یک بار مصرف، بطری با آستر یک بار مصرف هستند. در این مدل، کیسه هایی به‌ شکل آستر داخل شیشه قرار می‌گیرد و شیر درون آن ریخته می شود. این آسترهای یک ‌بار مصرف هستند و باید پس از هر بار شیردادن به کودک از داخل شیشه خارج و تعویض شوند. مزایا و معایب این نوع بطری ها نیز در ادامه آورده شده است.

 

مزایا	معایب
سهولت در استفاده از این شیشه ها باعث صرفه جویی در زمان می شود. آن ها برای سفر یا هر شرایطی که با کمبود وقت مواجهید، بسیار عالی هستند. به خاطر بسته بندی آن، فضای زیادی را اشغال نمی کنند.	این بطری ها مناسب محیط زیست نیستند. یک بار مصرف بودن بطری ها می تواند مشکلاتی ایجاد کند. استفاده مداوم از آن ها مقرون به صرفه نیست . اگر از آن اشتباه استفاده شود، باید بطری به دقت تمیز شود.

 

بطری های گردن کج( زاویه دار):

بطری های زاویه دار، در نزدیکی گردن خمیدگی دارند. وجود این خمیدگی به ‌خاطر قشنگی نیست، بلکه یک دلیل فنی دارد! سرشیشه در بطری های گردن ‌کج بهتر از شیر پر می‌ شود و در نتیجه حباب‌‌ هوای کم تری داخل آن گیر می کند؛ این باعث می شود که هوای کم تری نیز وارد معده کودک شده و احتمال نفخ کاهش یابد. طراحی شیشه ها به گونه ای است که بیش ترین شباهت را با سینه مادر دارد .

متخصصان اطفال توصیه می کنند که در هنگام شیرخوردن از شیشه، کودک در حالت نیمه‌ نشسته باشد تا دچار عفونت گوش نشود.

مزایا	معایب
بطری های گردن کج احتمال بلعیدن هوا را کاهش می دهند. نگه داشتن شیشه به صورت عمودی توسط کودک خطر ابتلا به عفونت گوش را کاهش می دهد. می تواند دل درد ناشی از وجود گاز، را در کودکان کاهش دهد.	بطری های گردن کج گران قیمت تر هستند. به راحتی بطری های معمولی در دسترس نیستند. تمیز کردن آن ها سخت است.

 بطری های گردن پهن(دهان باز)

گردن‌ این نوع شیشه شیر نسبت به شیشه‌ شیرهای معمولی، پهن‌تر است در نتیجه سرشیشه‌ ی پهن تری هم دارند. پهن بودن سرشیشه‌ ها باعث ایجاد شباهت ظاهری و حسی شبیه به سینه مادر می شوند، به‌ همین دلیل از سردرگمی پستان می‌کاهند. (ممکن است کودکی که شیرخوردن از شیشه را تجربه کرده، در گرفتن سینه مادر دچار تردید شود). بنابراین این نوع شیشه شیر برای کودکانی که از سینه مادر هم تغذیه می کنند، ایده آل است.

مزایا	معایب
مشکل کم تری برای کودکانی که از سینه مادر هم تغذیه می کنند، ایجاد می کند. استریل کردن آن ها آسان است. نسبتا ارزان هستند. بعضی از آن ها ویژگی ضد نفخی دارند.	به راحتی بطری های معمولی در دسترس نیستند. نوک سرشیشه با آن ها به راحتی، منطبق نمی شود.

 

بطری شبیه سینه:

این بطری های معمولا دارای گردن پهن با بدن منحنی و سرشیشه ای خاص هستند. در واقع نوک سرشیشه به گونه ای طراحی شده است که شبیه سینه مادر نرم باشند.

مزایا	معایب
در تماس سرشیشه با سقف دهان نوزاد احساس طبیعی در او ایجاد می شود. احتمال سردرگمی در کودکانی که از سینه مادر هم شیر می خورند را کاهش می دهد. تغذیه نوزاد حتی زمانی که مادر حضور نداشته باشد با این بطری به راحتی امکان پذیر است. استریل کردن و شست و شوی آن به دلیل قطعات کم آسان است .	به دلیل طراحی خاص، این نوع بطری ها نسبتا گران قیمت هستند. پیدا کردن سرشیشه مناسب آن دشوار است .

بطری های تهویه دار:

این بطری ها داری منافذی هستند که هوا را در پشت شیشه نگه می دارند، در حالی که از نشت مایع نیز جلوگیری می کند. با ایجاد یک محفظه ضد خلا در سرشیشه، جریان یک طرفه هوا ایجاد می شود، در نتیجه از تخلیه مایع جلوگیری می کند. اصلی ترین ویژگی این بطری ها، جلوگیری از نشت مایع و خفه شدن نوزاد است.

مزایا	معایب
این نوع بطری از نشت مایع به بیرون و خفه شدن نوزاد جلوگیری می کنند. این نوع بطری، ناراحتی کم تری در نوزادان ایجاد می کند. احتمال ابتلا به نفخ در کودکان را کاهش می دهند.	قیمت آن ها از بطری های معمولی بیش تر است. در همه فروشگاه ها در دسترس نیستند. این بطری ها تضمین نمی کنند که نوزادن، نفخ نکنند.

بطری های پلاستیکی

متداول ترین نوع بطری شیر هستند که به سادگی در مدل های مختلف در بازار به فروش می رسند.

مزایا	معایب
در سایز و اشکال مختلف در بازار موجود است . وزن سبک و قیمتی ارزان دارند. این نوع بطری های شیر، با افتادن نمی شکنند. رطوبت هوا را به بدنه ی خود نمی گیرند.	این نوع بطری، خیلی زود بو می گیرد. احتمال خراشیده شدن آن زیاد است. با گذشت زمان، فرسوه می شود. در دماهای بالا از آسیب می بیند.

 

انواع مختلف پستانک و سرشیشه های موجود در بازار

انتخاب دیگری که در خرید شیشه شیر وجود دارد، انتخاب سرشیشه یا پستانک مناسب است. در ادامه انواع سرشیشه ها را معرفی خواهیم کرد. سرشیشه های بسیار متنوعی در بازار وجود دارند اما باید متناسب با نیاز کودک خود یکی از این انواع را انتخاب کنید. شاید نیاز به تست کردن انواع مختلف آن ها باشد تا سرشیشه دلخواه کودک را پیدا کنید.

 

سرشیشه های سنتی

سرشیشه های سنتی که بسیار مقرون به صرفه بود و به شکل زنگ و کاملا باریک و متناسب با انواع بطری های استاندارد ساخته می شوند. جریان کند شیر در این نوع سرشیشه، آن را انتخابی ایده آل برای تغذیه نوزادان می سازد. جنس این نوع سرشیشه معمولا سیلیکونی و لاستیکی است. اگر نوزادان شما با سرشیشه های سنتی مشکل ندارد، از همین مدل استفاده کنید.

سرشیشه های چند جریانی

برای دادن آب میوه، شیر و شیر خشک به نوزاد از بطری استفاده می شود؛ برای شیرخشک باید سرشیشه سوراخ ریز داشته باشد، اما برای آب میوه های حاوی فیبر سوراخ سرشیشه باید بزرگتر باشد. می توانید به جای سرشیشه های مختلف با اندازه سوراخ متفاوت از سرشیشه های چند جریانی که قابلیت تنظیم داشته و به سهولت جریان شیر هم کمک می کنند، استفاده کنید.

سرشیشه های ضد خلا

برخی از کودکان به خاطر مکش ضعیف، کمی هوا با شیر می بلعند که می تواند باعث مشکلاتی مانند نفخ، گاز معده و ناراحتی در کودکان پس از شیر خوردن شود. سرشیشه های ضد خلا یک دریچه خروجی یا دهانه کوچک بر روی نوک خود دارند که باعث جلوگیری از ایجاد حباب در بطری شیر می شود.

سرشیشه های طبیعی

این سرشیشه ها بسیار شبیه  نوک سینه مادر ساخته می شوند در نتیجه باعث می شود که کودک در هنگام تغذیه، احساس راحتی داشته باشد. سرشیشه معمولی کمی کوچک تر از سینه مادر است، اما جنس نوک سرشیشه ها، درست مانند سینه مادر نرم و انعطاف پذیر است.

سرشیشه های ارتودنسی

اگر از سرشیشه مناسب برای تغذیه نوزاد در ماه های اولیه استفاده نشود، می تواند باعث بروز آسیب در لثه و دندان ها شود. نوک سرشیشه های ارتودنسی برای جلوگیری از آسیب زدن به دندان و لثه ی کودک طراحی شده است و به فرم گرفتنِ درست دندان نیز کمک می کند؛ این سرشیشه از یک طرف پهن و از طرف دیگر برجسته است و کاملا متناسب با لثه و دندان کودک می باشد. زمانی که نوزاد سرشیشه را می مکد، مانند سینه مادر کشیده می شود.

اگر نوزادتان وارد فاز رویش دندان شده و یا لثه ظریفی دارد، استفاده از این سرشیشه ها بهترین گزینه می باشد.

سرشیشه مناسب برای شکاف کام/ شکاف لب

شکاف کام و لب یکی از ناهنجاری هایی است که به صورت مادرزادی در برخی کودکان ایجاد می شود. تغذیه ی کودکانِ مبتلا به شکاف کام و لب، یکی از مسائل قابل توجه و با اهمیت است. این کودکان نمی توانند از سرشیشه های معمولی استفاده کنند، زیرا قادر به مکیدن آن نیستند و شیر ممکن است وارد ریه آن ها شود. سرشیشه های مخصوصی برای کنترل جریان هوا در بازار موجود است که می تواند برای این نوزادان مورد استفاده قرار گیرد.

سرشیشه های سیلیکونی

بعضی از نوزادان هنگام تغذیه با شیشه شیر، سرشیشه را می جوند، خصوصا زمانی که دندان آن ها رشد کرده است. این کار باعث نشت ناخواسته و تو رفتگی آن می شود. سرشیشه های سیلیکونی به دلیل داشتن مقاومت کششی و انعطاف پذیری بالا، با جویدن به آسانی آسیب نمی بیند و می تواند عمر طولانی تری داشته باشد.

این نوع سرشیشه هیچ رنگ و بویی از مایعات مختلف را درون خود را جذب نمی کند. این نوع سرشیشه ها مقاوم به حرارت نیز هستند، پس می توان آن ها را به راحتی در ماشین ظرفشویی شست و بدون نگرانی استریل کرد.

سرشیشه های پلاستیکی

با اینکه سرشیشه های سیلیکونی بسیار رایج هستند، اما هنوز هم اولین انتخاب والدین سرشیشه پلاستیکی می باشد. این نوع از سرشیشه ها رنگ طلایی دارند و جنسی نرم تر از سرشیشه های سیلیکونی داشته که آن را بسیار شبیه به نوک سینه مادر می کند، در نتیجه نوزادان نیز این نوع سرشیشه ها را راحت تر می گیرند. برخی از کودکان به این جنس سرشیشه حساسیت دارند و از آن جایی که مقاومت و انعطاف کم تری هم دارند، باید هر ۴-۶ هفته عوض شوند.

انتخاب شیشه با توجه به سن نوزاد

طیف گسترده ای از سرشیشه‌ها از نظر سایز برای کودکان در تمام سنین وجود دارد. باید برای یک نوزاد تازه متولد شده که از شیشه شیر تغذیه می کند، انواع مختلف سرشیشه در کوچک‌ ترین اندازه را بخرید و دقت کنید که کودک کدام یک از آن ها را ترجیح می دهد. هم چنین در سنین بالاتر و زمانی که می خواهید کودک را از شیر بگیرید و او از شیشه شیر هم تغذیه کند، لازم است سرشیشه را متناسب با سن فرزند خود انتخاب کنید.

در ابتدا لازم است، پنج یا شش شیشه‌ شیر ۱۲۰ سی ‌سی برای نوزادتان بخرید و از حدود چهار ماهگی می توانید از شیشه‌ های ۲۴۰ تا ۲۷۰ سی‌ سی استفاده کنید.

لوازم جانبی مورد نیاز برای شیشه ‌شیر

لوازم جانبی، مراقبت از شیشه شیر را برای شما آسان‌ کند. برای مثال، احتمالا به یک قفسه برای خشک کردن و یک جفت فرچه ی مناسب برای تمیز کردن بطری و سرشیشه‌ ها لازم دارید.

اگرچه نگرانی در مورد استریل کردن شیشه شیرها به اندازه گذشته وجود ندارد، اما ممکن است پزشک به دلایل خاصی استریل کردن را توصیه کند، در این صورت با پزشک کودک خود در مورد شستن و جوشاندن بطری و سرشیشه ‌ها یا استفاده از یک دستگاه استریل‌کننده مشورت کنید.

هرچند بهتر است که هر بار شیرخشک تازه ای آماده کنید و باقی مانده آن را دور بریزید، اما گاهی اوقات هنگام بیرون رفتن از خانه، نیاز است که شیشه شیر کودک را همراه خود ببرید، در این صورت بهتر است، از کیسه‌‌ های عایق که شیشه ‌شیر را در دمای مناسب نگه می‌دارد استفاده کنید.

۷ توصیه مهم درباره بهترین شیشه شیر

۱- بهتر است برای اینکه کودک تان در معرض آسیب با «بیسفنول A» قرار نگیرد، به جای بطری های پلاستیکی از بطری های شیشه ای استفاده کنید. هرچند این بطری ها گران تر و شکننده هستند، اما در مقابل ایمن ترند.

۲- امواج ماکروویو باعث تخریب ساختار مولکولی پلاستیک شده و خطرات آن را زیاد می کند. در نتیجه بطری های پلاستیکی را در مایکروویو قرار ندهید.   
۳- بطری پلاستیکی کودک‌تان را داخل ماشین ظرف‌ شویی و با مواد شوینده قوی نشویید، زیرا این کار نیز باعث شکستن مولکول «بیسفنول A» شده و جذب آن را راحت تر می کند. بهتر است این بطری ها را با دست و شوینده ملایم بشویید.

۴-  بهتر است محصولی را خریداری کنید که روی برچسب آن، عبارت «بدون BPA» نوشته شده است. این محصولات پلاستیکی فاقد ماده «بیسفنول A» بوده و ایمن تر هستند

۵-بطری کودک را زیاد گرم نکنید. محققان معتقدند، اگر شیشه تا دمای ۸۰ درصد گرم شود و یا با مایعات داغ پر شود، ماده فوق از آن جدا شده و وارد محتویات شیشه می‌شود. بیسفنول A یک استروژن مصنوعی است که می تواند سبب بروز حالت زنانگی در پسرها، بلوغ زودرس در دخترها، سرطان پستان و پروستات و برخی از انواع دیابت شود.

۶-  نباید هنگام شیر خوردن با شیشه شیر، کودک را تنها گذاشت و همچنین نباید به او اجازه راه رفتن داد، زیرا امکان زمین خوردن و شکستن شیشه وجود دارد.
۷-برای تمیز کردن صحیح شیشه ها بهتر است از از یک فرچه مناسب و مخصوص شیشه ‌شیر یا اسفنج ابری نرم استفاده کنید و با آب گرم و کف شسته و خوب آبکشی کنید. همچنین لازم است از زمان تعویض و نشانه‌ های فرسودگی شیشه ها اطلاع داشته باشید.

 

نکات مهم دیگر

بهتر است تا والدین برای نوزاد خود دو یا سه بطری در اندازه های مختلف تهیه کنند. با توجه به مطالب ذکر شده، می توانید به سلیقه نوزاد در انتخاب بطری نیز پی ببرید.

یک انتخاب از روی دانش و آگاهی در مورد قسمت های مختلف شیشه شیر می تواند به سلامت و تغذیه مناسب نوزاد کمک کند.

منبع : انتخاب شیشه شیر| هرچیزی که باید بدانید