سندرم انتخاب رشته چیست؟
اکثر دانش آموزان پس از طی مراحل سخت و طولانی و کسب رتبه های برتر در کنکور سراسری، با چالشی بزرگتر مواجه می شوند. چالشی که منبع مشخصی برای بررسی آن وجود ندارد و من از آن با عنوان “سندرم انتخاب رشته” یاد می کنم.
داوطلب با نزدیک شدن به زمان انتخاب رشته غالبا مجموعه ای از نشانگان از جمله سردرگمی، اضطراب، تشویش ناشی از ناآگاهی، غرق شدن در رویاهای شغلی و گاها عدم واقع بینی را تجربه می کند.
در این شرایط او نیازمند دریافت کمک تخصصی به منظور انتخاب مناسب ترین و کارآمدترین گزینه ی شغلی است.
این گزینه با توجه به ویژگی های فردی و شخصیتی، رغبت ها، توانمندی ها، شرایط محیطی و فرهنگی و بازار کار، از فردی به فرد دیگر متفاوت است.
بنابراین به هنگام صحبت کردن در خصوص “انتخاب رشته”، نسخه ی کلی قابل استفاده برای همه ی داوطلبان وجود ندارد و بررسی جامع “شرایط منحصر به فرد” هر داوطلب، بهترین گزینه ی انتخابی او را مشخص خواهد کرد.
رشته مشاوره با روانشناسی و گرایش های آن چه تفاوت هایی دارد؟
اگرچه رشته های از جمله مشاوره، روانشناسی و کلیه ی گرایش های آن در مجموعه ی رشته های یاورانه قرار می گیرند، اما بهتر است داوطلبان عزیز قبل از اقدام به انتخاب، اطلاعاتی در خصوص تفاوت های آن ها داشته باشند.
رشته ی مشاوره که در مقطع کارشناسی به صورت محض و در مقطع کارشناسی ارشد با گرایش های خانواده، تحصیلی، شغلی و توانبخشی مشخص می شود، دانش بررسی مسایل روانی نوروتیک است.
به این معنا که دانشجویان در این رشته به بررسی مشکلات روانی سطحی افراد جامعه می پردازند.
این مشکلات طیف وسیعی از مسایل روانی را در بر می گیرد و وجه تمایز آن ها با روان نشاسی بالینی، در آن است که در شاخه ی روانشناسی بالینی اختلالات سایکوتیک و حاد موضوع مطالعه هستند.
علاوه بر بررسی مسایل نوروتیک، موضوع اساسی و مهم پیشگیری از بیماری و ارتقاء سلامت روانی افراد جامعه از طریق آموزش، نیز از دیگر موضوعات مورد مطالعه در رشته ی تحصیلی مشاوره است.
لازم است داوطلبان عزیز از این نکته نیز آگاه شوند که مطالب ذکر شده، تفاوت های اساسی مشاوره با روان شناسی بالینی در طول دوران تحصیل در مقطع کارشناسی را عنوان کرده است.
اما واقعیت های بازار کار بیانگر آن است که در بسیاری از موارد، مشاوران و روانشناسان غالبا فعالیت هایی مشابه انجام می دهند که خود جای بررسی و تحلیل دارد.
رتبه ام خوب است اما احتمال قبول شدنم در روانشناسی بالینی کم است. چه کنم؟
باتوجه به مطالب بالا، در صورتی که شما داوطلب عزیز با آگاهی نسبتا کامل در خصوص ویژگی های شخصیتی و توانمندی های خود، فعالیت در رشته های یاورانه را برای خود مناسب می دانید اما به دلیل اختلاف رتبه ی اندک، در روانشناسی بالینی امسال پذیرفته نمی شوید، پیشنهاد می کنیم رشته ی مشاوره را انتخاب کنید.
باتوجه به واقعیت بازار کار آینده و امکان شرکت در کنکور کارشناسی ارشد بالینی، انتخاب معقول آن است که زمان یک ساله ی خود را صرف پرداختن مجدد به کنکور نکنید و تحصیل در رشته ی مشاوره در یکی از دانشگاه های معتبر از جمله علامه طباطبایی، خوارزمی یا تهران را از همین امسال آغاز نمایید.
دانشگاه های معتبر برای تحصیل در رشته ی مشاوره
اگر به دنبال تحصیل در دانشگاه های دولتی شهر تهران هستید، برای تحصیل در رشته ی مشاوره می توانید دانشگاه علامه طباطبایی، خوارزمی، تهران، بهشتی و یا الزهرا را انتخاب کنید.
در دانشگاه های دولتی برخی شهرستان ها نیز رشته ی مشاوره، دانشجو می پذیرد که یکی از بهترین آن ها دانشگاه اصفهان است. بعد از آن با بررسی همه جانبه ی شرایط داوطلب، دانشگاه های شهید چمران اهواز، رازی کرمانشاه، بندرعباس، شهرکرد و خرم آباد نیز قابل پیشنهاد هستند.
نکته ی مهم دیگر آن است که باتوجه به شهر انتخابی خود، گزینه های مناسب برای ادامه تحصیل در رشته ی خود در مقاطع بالاتر را نیز تحلیل کنید.
در حال حاضر دانشگاه های ارایه دهنده ی مطقع دکتری در رشته مشاوره عبارتند از دانشگاه علامه طباطبایی، خوارزمی، الزهرا، بندرعباس، مشهد، اردبیل و اصفهان.
آیا من برای تحصیل در رشته ی مشاوره مناسب هستم؟
حتی اگر از دوران کودکی، رویای تحصیل در رشته ای مانند مشاوره را در سر داشتید، پیشنهاد می کنم برای اتخاذ بهترین تصمیم، به یک مشاور خبره مراجعه کنید.
حتی اگر این امکان برای تان وجود ندارد و یا به مشاور متخصص، دسترسی ندارید، می توانید با انجام آزمون رغبت سنج شغلی هالند و تست شخصیتی شانزده عاملی مایرز بریگز(MBTI) اطلاعات جامعی در خصوص رغبت ها و ویژگی های شخصیتی خود به دست آورید.
بر اساس پژوهش ها انتخاب رشته ی تحصیلی متناسب با شخصیت و توانمندی های تان، امکان موفقیت شما را به طرز چشمگیری افزایش می دهد.
این در حالی است که هنوز هم افراد زیادی بر اساس چشم و همچشمی، مدگرایی و یا به منظور کسب پرستیژ اجتماعی دست به انتخاب رشته آن هم از نوع پر خطر و بی ثمر می زنند.
سرفصل های دانشگاهی رشته ی مشاوره در مقطع کارشناسی
مهم ترین سرفصل های دانشگاهی این رشته در مقطع کارشناسی عبارتند از:
1) نظریه های مشاوره و روان درمانی
2) فنون مشاوره
3) نظریه های شخصیت
4) روان شناسی رشد
به عنوان فارغ التحصیل رشته ی مشاوره در یکی از بهترین دانشگاه های کشور، لازم است شما عزیزان را نسبت به این مساله نیز آگاه کنم که اطلاعات دریافتی شما به عنوان فارغ التحصیل رشته ی مشاوره با اطلاعات رایج در جامعه به عنوان روانشناسی تا حد زیادی متفاوت است.
در این رشته تمرکز اصلی بر آموزش روش های مختلف درمان و استفاده از نظریات مختلف در درمان مراجعین است.
این بدین معناست که اگرچه تحصیل در این رشته به رشد شخصی تان نیز کمک خواهد کرد، اما هدف اصلی آن یادگیری به منظور درمان است.
بنابراین اگر به بررسی مسایل افراد و سیر کردن در دنیای ذهنی هر فرد، علاقمند نیستید و یا تمایل دارید با مسایل کاملا روشن و مکانیکی سروکار داشته باشید، تحصیل در این رشته را به شما توصیه نمی کنم.
برای کسب خودآگاهی بیشتر در این زمینه، پیشنهاد می شود آزمون های معرفی شده در بخش قبل را حتما انجام دهید.
آینده ی شغلی و بازار کار رشته ی مشاوره چگونه است؟
با توجه به تغییرات فرهنگی جامعه ایران در دهه های اخیر، مراجعه به مشاور و روانشناس بیش از پیش مرسوم شده است. به گونه ای که مراجعه به روانشناس در شهرهای بزرگ به مراتب بیشتر و در شهرهای کوچک نیز در حال افزایش است.
افزایش مشکلات روانی از یک سو و رغبت عمومی مردم به مباحث روانشناختی از سوی دیگر، پیش بینی کننده ی آن است که مشاغل یاورانه در سال های آینده جایگاه خوبی را به خود اختصاص خواهند داد.
همچنین با تخصصی شدن و پیچیدگی مشاغل، لزوم گسترش مشاوره شغلی بیش از پیش احساس می شود.
در حال حاضر فارغ التحصیلان این رشته می توانند در مشاغلی از جمله مشاور مدرسه، مدرس مهارت های زندگی، مسئول جذب و استخدام در شرکت های مختلف، معلم، مدرس دوره های آموزشی، روانشناس و یا مشاور در کلینیک های تخصصی مشغول به کار شوند.
باتوجه به ماهیت گسترده ی این رشته، فارغ التحصیلان می توانند در کنار فعالیت های درمانی، در امر تدریس و یا پژوهش نیز فعال باشند و یا یکی از موارد فوق را به عنوان زمینه ی اصلی شغل خود در نظر بگیرند.
از میان نهادهای دولتی نیز سازمان آموزش و پرورش و سازمان بهزیستی از جمله اصلی ترین بازار های کار رشته ی مشاوره در مقطع کارشناسی می باشند.