عفونت ویروسی دوران جنینی

عفونت ویروسی دوران جنینی یا عفونت سیتومگالوویروس در کودکان بررسی شده است.

پاتوفیزیولوژی عفونت ویروسی دوران جنینی

عفونت سیتومگالوویروس در کودکان، فرآیند پرستاری عفونت سیتومگالوویروس، تشخیص های پرستاری عفونت سیتومگالوویروس، تدابیر و مراقبت های پرستاری عفونت سیتومگالوویروس در این مقاله ارائه شده است.

 

سیتومگالوویروس (CMV) عامل اصلی عفونت های ویروسی دوران جنینی در آمریکای شمالی است. شماری از گونه های مرتبط با CMV وجود دارد.

این ویروس عضوی از خانواده ویروس هرپس (تب خال) است. CMV احتمالا از طریق تماس مستقیم شخص به شخص از طریق مایعات بدن از جمله ادرار، خون، بزاق، ترشحات گردن رحم، منی و شیر پستان منتقل می شود.

دوره نهفتگی این ویروس معلوم نیست. دوره نهفتگی تخمینی ویروس سیتومگالوویروس عبارتست از: 3 تا 12 هفته پس از زایمان، 3 تا 12 هفته پس از انتقال خون، 4 هفته تا 4 ماه پس از پیوند عضو.

ادرار فرد آلوده ماهها تا سال ها پس از عفونت حاوی ویروس است. ویروس ممکن است در بدن شخص اسکان یافته و مجددا فعال شود.

در حال حاضر واکسن و مصونیتی برای پیشگیری از این عفونت وجود ندارد.

عفونت ویروسی دوران جنینی

سیتومگالوویروس عفونت ویروسی دوران جنینی

عفونت سیتومگالوویروس (CMV) سه نوع است:

مادرزادی – از طریق جفت از رحم به جنین منتقل می شود. احتمال عفونت مادرزادی و گسترش بیماری در نوزاد به سیستم ایمنی مادر بستگی دارد.

تقریبا 30 تا 40 درصد نوزادانی که از زنان مبتلا به عفونت CMV اولیه (اولین بروز بیماری) در طی حاملگی متولد می شوند، در زمان تولد علائم بالینی بیماری را دارند. در زنانی که دچار عفونت عود کننده CMV هستند (برای نمونه، عفونت CMV مکررا رخ می دهد و مصونیت قبل از لقاح رخ می دهد)، ریسک انتقال به جنین کمتر بوده و بین 0.5% تا 1.5% است.

بیشتر از این نوزادان در زمان تولد ظاهری نرمال دارند. شدیدترین فرم عفونت مادرزادی را بیماری سیتومگالیک درونی (cytomegalic inclusion disease) می گویند.

اکتسابی حاد – در هر زمانی و در طی تولد یا پس از تولد تا دوران بلوغ ممکن است رخ دهد. علائم آن شبیه به علائم مونونکلئوز عفونی است (تب، ناخوشی، فارنژی، بزرگی طحال، راش پتشی، علائم تنفسی). این عفونت بدون عواقب نیست، بخصوص در کودکانی که انتقال خون داشته اند.

بیماری سیستمیک جنرالیزه – در کسانی رخ می دهد که دچار ضعف یا سرکوب سیستم ایمنی هستند، بخصوص کسانی که تحت پیوند عضو قرار گرفته اند. علائم شامل پنومونی، هپاتیت، لکوپنی است که گاهی کشنده است. عفونت قبلی موجب ایمنی در مقابل این ویروس نمی شود و ممکن است موجب فعال شدن مجدد ویروس گردد.

 

میزان بروز عفونت ویروسی دوران جنینی

حدود 0.4% تا 2.5% تمامی تولدهای زنده دارای عفونت مادرزادی سیتومگالوویروس هستند.

نوزادان نارس بیشتر از نوزادان فول ترم مبتلا می شوند.

ازبین نوزادان آلوده در زمان تولد 10% بدون علامت بوده و 90% از عواقب بلند مدت بیماری رنج خواهند برد (برای نمونه، کری، عقب افتادگی ذهنی، یا ناهنجاری های بینایی و چشمی)

در عفونت خیلی شدید 4 تا 30 درصد نوزادان قبل از 3 ماهگی می میرند و 60% تا 75% باقیمانده از نوعی اختلال هوشی یا تاخیر تکاملی رنج خواهند برد.

تقریبا یک سوم نوزادان مبتلا در اواخر دوران بچگی نرمال هستند.

شیوع عفونت CMV در بچه های کوچکتر از 2 ساله طبقه اجتماعی اقتصادی متوسط به بالا که به مراکز مراقبت از کودکان فرستاده می شوند، حدود 80% است.

شیوع سرمی CMV در بچه های نوجوان طبقه اجتماعی اقتصادی متوسط تا بالا حدود 50% است.

میزان بروز بیماری در گروه های اجتماعی اقتصادی ضعیف بالاتر است.

در زنان مستعد، نرخ سروکانورژن (seroconversion) در طی حاملگی حدود 0.7% تا 4.1% است.

میزان بروز عفونت و بیماری زایی ناشی از CMV در هر دو جنس یکسان است.

سیتومگالوویروس عفونت ویروسی دوران جنینی

سیتومگالوویروس عفونت ویروسی دوران جنینی

مشاوره تحصیلی کسی که از درس خوندن پیشمون شده و می خواهد درست انتخاب رشته کنه

تظاهرات بالینی عفونت ویروسی دوران جنینی

در دوران نوزادی معمولا شیرخواری که به CMV آلوده است بدون علامت خواهد بود. بروز علائم ناشی از عفونت اکتسابی مادرزادی بلافاصله پس از تولد یا حداقل 12 هفته پس از تولد خواهد بود.

هیچ عامل یا نشانه قابل پیش بینی وجود ندارد، اما علائم زیر معمولا شایع است:

  1. پتشی و اکیموز
  2. بزرگی کبد و طحال
  3. زردی نوزادی، بالا رفتن بیلی روبین مستقیم خون
  4. میکروسفالی همراه با کلسیفیه شدن پیش بطن ها
  5. عقب افتادگی رشد داخل رحمی
  6. نارس بودن
  7. کوچک بودن سایز جنین نسبت به سن حاملگی
  8. سایر علائمی که ممکن است در نوزاد یا بچه های بزرگتر دیده شوند، عبارتند از:
  9. پورپورا
  10. افت شنوایی یا کر شدن
  11. التهاب قرنیه و شبکیه (Chorioretinitis)، کوری
  12. تب
  13. پنومونی
  14. دیسترس تنفسی
  15. آسیب مغزی

عوارض عفونت ویروسی دوران جنینی

نورولوژیک: افت شنوایی متغیر (بین 7 تا 15% در نوزادان بدون علامت)، پایین بودن ضریب هوشی، اختلال بینایی (در نوزادان بدون علامت نادر است)، میکروسفالی، معلولیت حسی عصبی

آزمایشات و تست های تشخیصی عفونت سیتومگالوویروس

کشت ادرار، ترشحات حلق از نظر ویروس، شمارش لکوسیت خون محیطی. حساس ترین سیستم تشخیص بیماری رشد ویروس ادرار در محیط کشت است که معمولا در طی 3 تا 7 روز مثبت می شود.

روش سریعتر تشخیص جداسازی ویروس است که به آن آزمایش پوسته ویال (shell vial assay) اطلاق می گردد، پس از تقویت چسبیدن ویروس به سلول ها و رنگ آمیزی، نتیجه معمولا در طی 24 ساعت آماده می شود.

آزمایش واکنش زنجیره پلیمراز (PCR) و پیوند DNA (DNA hybridization) یا تکثیر DNA (DNA amplification) – برای تشخیص CMV در ادرار، مایع آمنیوتیک، خون جنین و مایع مغزی نخاعی.

بررسی میکروسکوپی رسوبات ادرار، مایعات بدن و بافت ها – برای شناسایی ویروس در کمیت های بزرگ (تست ادرار از نظر درج درون هسته ای ویروس (intranuclear inclusions) کمک کننده نیست، تشخیص عفونت مادرزادی بایستی در طی سه هفته اول زندگی بچه انجام شود).

عفونت ویروسی دوران جنینی

غربالگری توکسوپلاسموز، سایر عفونت ها، سرخجه، عفونت CMV و تب خال (TORCH) – برای بررسی وجود سایر ویروس ها انجام می شود.

تست های سرولوژی – تشخیص وجود آنتی بادی ایمونوگلوبین M نبایستی برای تشخیص CMV مادرزادی استفاده شود زیرا حساسیت پایین داشته و ممکن است نتیجه مثبت کاذب بدهد و بهتر است کشت یا PCR انجام شود. تها حدود 50% نوزادان آلوده به CMV مادرزادی دارای آنتی بادی IgM هستند.

مطالعات رادیولوژیک – بررسی رادیوگرافیک جمجمه یا اسکن های توموگرافیک سر برای تشخیص کلسیفیه شدن داخل جمجمه ای، بزرگی بطن، هیپوپلازی مغزی یا بطور کمتر شایع تاخیر در میلینه شدن اعصاب مغزی استفاده شود.

سیتومگالوویروس عفونت ویروسی دوران جنینی

سیتومگالوویروس عفونت ویروسی دوران جنینی

درمان طبی عفونت سیتومگالوویروس

تفاوت ویروس CMV با ویروس تب خال و واریسلا در نداشتن آنزیم اختصاصی است. این خصیصه موجب می شود که نسبت به داروهای ضد ویروس که تاثیرشان به وجود آنزیم اختصاصی ویروس بستگی دارد، از قبیل آسیکلوویر (acyclovir) مقاوم باشد. در حال حاضر سه داروی ضد ویروس برای درمان CMV تایید شده است که عبارتند از:

 

گانسیکلوویر (ganciclovir)

فوسکارنت (foscarnet)

سیدوفوویر (cidofovir)

در رابطه با مصرف این داروها برای عفونت سیتومگالوویروس مادرزادی و نوزادی تجربه زیادی در دسترس نیست، هرچند نتایج کارآزمایی های بالینی جدید حاکی از آن است که گانسیکلوویر درمانی ممکن است دارای ارزش محدود کنندگی آسیب های عصبی تکاملی ناشی از عفونت مادرزادی و بویژه افت شنوایی حسی حرکتی باشد.

ارزیابی بالینی واکسن ضد CMV در حال انجام است. یک واکسن که از جنس گلیکوپروتئین B ویروس است خاصیت ایمنی زایی داشته و بخوبی توسط بالغین سالم و بچه ها تحمل شده است.

واکسن های CMV زمانی که در دسترس قرار گیرند به عنوان استراتژی کنترل این مشکل بهداشت عمومی استفاده خواهند شد.

مهمترین راه پیشگیری از این بیماری بهداشت فردی و شستن دست ها توسط زنان حامله است، بخصوص پس از تماس با ادرار، کهنه، ترشحات دهان و سایر مایعات بدن. مراقبین بچه های مبتلا به این عفونت بایستی دستکش بپوشند و تکنیک های شستن دقیق دست و احتیاطات عمومی را رعایت کنند.

سیتومگالوویروس عفونت ویروسی دوران جنینی

فرآیند پرستاری بیمار مبتلا به عفونت سیتومگالوویروس

بررسی و شناخت مددجوی مبتلا به عفونت سیتومگالوویروس

  1. بررسی و شناخت وضعیت تنفسی
  2. بررسی و شناخت وضعیت عصبی
  3. بررسی و شناخت وضعیت تغذیه
  4. بررسی سطح رشد و تکامل
  5. بررسی و شناخت کودک از نظر اختلال شنوایی و بینایی

تشخیص های پرستاری عفونت سیتومگالوویروس

  1. ریسک عفونت
  2. عدم تعادل تغذیه کمتر از نیاز بدن
  3. تاخیر رشد و تکامل
  4. اختلال درک حسی
  5. اختلال مدیریت منزل

مداخلات پرستاری عفونت سیتومگالوویروس

  1. پایش تاثیر و عوارض جانبی داروها
  2. پایش پاسخ به انتقال خون و عوارض احتمالی
  3. مرور و تقویت آگاهی والدین در مورد اهمیت حفظ مصرف کالری کافی
  4. توزین روزانه بچه از زمان پذیرش
  5. پایش ادرار و سطح الکترولیت های سرم و سطح قند خون
  6. بررسی سطح سن و تکامل کودک
  7. فراهم کردن تحریک های مناسب سن
  8. تقویت فرآیند پیوستگی و تعلق والدین و نوزاد
  9. شناخت منابع موجود در جامعه که برای کمک به رفع عواقب بلند مدت بیماری مفید هستند.

برنامه ریزی ترخیص و مراقبت در منزل

  1. آموزش والدین در مورد روش های پیشگیری از انتشار عفونت
  2. توصیه به والدین در مورد احتمال ترشح ویروس برای بیشتر از یکسال
  3. دوستان حامله نباید از بچه آلوده مراقبت کنند (مثل تعویض کهنه بچه)
  4. دقت در شستن دست ها پس از تعویض کهنه و مایعات بدن بچه
  5. آموزش والدین در مورد مدیریت بلند مدت عارضه
  6. تقویت و افزایش آگاهی والدین در مورد ویروس
  7. ارجاع به خدمات اجتماعی در صورت وقوع عوارض حسی عصبی، شناختی یا تکاملی
  8. تاکید بر اهمیت پایش طبی پس از حمله حاد
  9. وجود عوارض بیماری مستلزم مداخلات بیشتر است که از حوزه این بحث خارج است.

برآیندهای مددجوی مبتلا به عفونت ویروسی دوران جنینی

  1. بچه بطور یکنواخت و پیوسته افزایش وزن خواهد داشت.
  2. بچه بالاترین سطح عملکرد تکاملی ممکن را خواهد داشت.
  3. والدین درک و آگاهی خود از عارضه، مراقبت در منزل، پیگیری های مورد نیاز را به زبان خواهند آورد.

منابع: پرستاری

American Academy of Pediatrics: Cytomegalovirus infection. In: Pickering LK, editor: 2003 Red book: report of the Committee on Infectious Diseases, ed 26, Elk Grove Village, Ill, 2003, The Academy.

Griffiths PD, Walter S: Cytomegalovirus, Curr Opin Infect Dis 18(3):241, 2005.

Pan ES: Viral infections of the fetus and newborn. In: Taeusch HW, Ballard RA, Gleso CA, editors: Avery’s diseases of the newborn, ed 8, 2005, Philadelphia, WB Saunders.

Pass RF: Congenital cytomegalovirus infection following first trimester maternal infection: Symptoms at birth and outcome, J Clin Virol 35(2):216, 2006.

Schleiss MR: Antiviral therapy of congenital cytomegalovirus infection, Semin Pediatric Infect Dis 16(1):50, 2005.

Yudin MH, Gonik B: Perinatal infections. In: Martin RJ, Fanaroff AA, Walsh MC, editors: Fanaroff and Martin’s Neonatal-perinatal medicine: Diseases of the fetus and infant, ed 8, St. Louis, 2006, Mosby.

0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *