تشخیص اعتیاد – چگونه با فرد معتاد رفتار کنیم؟

اعتیاد مقوله ای پیچیده و چند بعدی است که می تواند نشانگان جسمی، رفتاری و احساسی خاصی را در فرد مبتلا ایجاد کند.

به عنوان اعضای خانواده ی یک فرد معتاد، با تشخیص اعتیاد می توانید زودتر برای کمک پیش قدم شوید.

همچنین در صورتی که دوست و یا شریک عاطفی تان، علایمی از اعتیاد را نشان دهد، با آگاهی از آن ها می توانید او را برای ترک مواد و بازگشت به زندگی سالم مورد حمایت و توجه قرار دهید.

از آنجا که آگاهی از اعتیاد در مراحل ابتدایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است بنابراین آشنایی با علایم جسمی، روانی و عاطفی فرد معتاد از اهمیت ویژه ای برخوردار است و می تواند روند درمان را تسهیل کند.
تشخیص اعتیاد – چگونه با فرد معتاد رفتار کنیم؟تشخیص اعتیاد – چگونه با فرد معتاد رفتار کنیم؟

آیا تمامی انواع اعتیادآورها، علایم مشترکی دارند؟

ممکن است تصور کنید اعتیاد همواره با علایم مشخصی مانند:

کج خلقی،
عصبانیت،
بی حوصلگی و
خواب آلودگی

همراه است اما در حقیقت انواع مختلف اعتیادآور ها، باعلایم مختلف و متفاوتی همراه هستند که آگاهی از آن ها می تواند بسیار راهگشا باشد.

به عنوان مثال اگر چه مواد مخدر افیونی از جمله تریاک، شیره و هروئین فرد را به حالت سکون و رخوت فرو می برد اما مواد اعتیاد آور جدید از جمله حشیش، ماریجوانا و شیشه چنین حالتی ندارند.

از آنجا که این دسته از مواد جزء دسته ی روانگردان ها قرار می گیرند، از تغییر ایجاد تغییر در ساز و کارهای مغز، منجر به تحریک پذیری، فعالیت بیشتر و علایمی برعکس مواد مخدر سنتی می شوند.

مهم ترین علایم اعتیاد به تریاک، هروئین و شیره

معتادین به مواد افیونی ذکر شده طیف وسیعی از علایم جسمانی و روانی را به شکل زیر بروز می دهند:

علایم جسمانی تشخیص اعتیاد

تغییر در حالت مردمک چشم،
تیره شدن لب ها و پوست،
لاغر شدن به دلیل کاهش اشتها،
ایجاد نقاط سیاه و یا آبی بر بخش هایی از بدن از جمله ساق ها و پشت،
احساس رخوت و سستی،
سنگینی،
خشکی دهان،
خارش های پوستی،
یبوست مزمن

علایم روانی فرد معتاد

بی حوصلگی،
تحریک پذیری و کج خلقی،
نوسانات خلقی،
تمایل به انزوا و کناره گیری،
کاهش توجه و تمرکز
و شکایت هایی مبنی بر کاهش حافظه،
بی قراری،

علایم رفتاری

عدم حضور در جمع،
رفتارهای پرخاشگرانه،
انزوا،
غیبت از کار و تحصیل،
کاهش عملکرد روزانه،
چرت زدن و بی حوصلگی،
دروغگویی و مخفی کاری،
کاهش میل جنسی

مهم ترین علایم معتادین به شیشه، علف و حشیش

همان طور که گفته شد مواد شیشه یا همان مت، علف (گرس یا گل) و حشیش در دسته ی روان گردان ها قرار می گیرند و علایمی متفاوت با مواد افیونی ایجاد می کنند.

دسته ای از مردم عادی معتقدند چون شیشه، علف و حشیش روان گردان هستند بنابراین نمی توانند باعث وابستگی و اعتیاد شوند در حالیکه این تصور کاملا اشتباه است.

روان گردان ها از قابلیت بسیاربالایی در ایجاد وابستگی برخوردار هستند و می توانند حتی با یک بار استفاده، عوارض جسمی و روانی زیادی را به جای بگذارند.

تشخیص اعتیاد – چگونه با فرد معتاد رفتار کنیم؟

نشانه های روان گردان ها

علایمی از جمله افزایش قابل توجه ضربان قلب، احساس انرژی و قدرت، حساسیت بیس از حد به رنگ ها و صداها، کم خوابی، سرخوشی و خنده افراطی و علایم روانپریشی از جمله توهم و هذیان از جمله بارزترین نشانه های مصرف روان گردان هاست.

ممکن است فرد احساس کند از انرژی بی پایانی برخوردار است و دست به فعالیت های خطرناک بزند و یا دیگران را مورد ضرب و شتم و آسیب قرار دهد.

کج خلقی، تغییرات خلقی غیر منتظره، پرخاشگری، بدبینی، سرخوشی، مشکلات توجه و تمرکز، افسردگی و اضطراب و احساس کاذب برخورداری از حد بالایی از خلاقیت، از جمله سایر علایم روانی این دسته از مواد هستند.

با فرد معتاد چگونه برخورد کنیم؟

زندگی کردن با فرزند، پدر، مادر و یا همسری معتاد که سرنوشت هیچ یک از اعضای خانواده را مهم نمی داند، می تواند سایر اعضای خانواده را به آتشفشانی از خشم تبدیل کند.

ممکن است اعضای خانواده احساس کنند که زندگی، آینده و آبروی شان در معرض خطر است، راه برگشتی وجود ندارد و فرد معتاد برای همیشه از دست رفته است.

در بسیاری از موارد، واکنش های نامناسب اعضای خانواده می تواند منجر به تداوم اعتیاد در فرد شود.

به عبارت دیگر می توان گفت، اعتیاد رفتاری وابسته به سیستم خانواده است و نمی توان در ان فرد معتاد را مقصر دانست.

معتادین افرادی ناتوان هستند؟

بسیاری از معتادین افرادی ناتوان هستند که در واکنش به شرایط نامطلوب خانواده، استفاده از مواد را به عنوان یک راهکار انتخاب کرده اند و کمک به آن ها مستلزم کار کردن همزمان با فرد و خانواده است.

در چنین شرایطی رفتارهای تحقیر آمیز و توام با سرزنش و تهدید نه تنها اوضاع را بهتر نمی کند بلکه می تواند مقاومت بیمار در برابر تغییر را صد چندان کند.

به کار بردن عنوان بیمار در خصوص فرد گرفتار اعتیاد به خوبی نشان دهنده ی آن است که او بیش از هر چیز نیازمند حمایت، توجه و همراهی شما برای برون رفت از این مساله است.

بسیاری از معتادین، توهین، تحقیر، بی توجهی، سرزنش، برچسب خوردن از جانب اعضای خانواده و احساس طرد شدن و رها شدگی را به عنوان دلایل خود برای ادامه دادن مصرف مواد عنوان می کنند.

بنابراین بخاطر داشته باشید که شما با فردی بیمار رو به رو هستید و برای کنترل اوضاع بیش از هر چیز، نیازمند یادگیری نحوه ی برخورد موثر با او می باشید.

بهتر است در این زمینه ضمن کمک گرفتن از روانشناس، از سلامت روانی خودتان نیز مراقبت کنید.

آیا طلاق تنها راه حل است؟

اگرچه اعتیاد، از جمله ۷ عامل مهمی است که زندگی را با تنش های فراوان همراه می کند و فکر طلاق را به ذهن می آورد، اما طلاق همیشه اولین، بهترین و تنها راه حل موجود نیست.

شما می توانید با ترغیب همسرتان به ترک، بالابردن آگاهی های خود در زمینه ی اعتیاد، صبر و بردباری و کمک گرفتن از متخصص ترک اعتیاد و خانواده درمانگر شرایط آشفته ی زندگی خانوادگی تان را برای بار دیگر به دست بگیرید.

جایگاه حمایت روانی و عاطفی از همسر

از آنجا که حمایت روانی و عاطفی از همسر در هنگام بیماری، آشفتگی و ناتوانی یکی از مهم ترین کارکردهای ازدواج است بهتر است برای برخورداری از آن تلاش کنید و اجازه ندهید تا غول ترسناک اعتیاد، زندگی تان را ویران کند.

عضویت در گروه های خودیاری خانواده ی معتادین نیز می تواند برای تان بسیار مفید باشد و در مسیر مقابله با اعتیاد به کمک تان آید.

در صورتی که شما در آستانه ی ازدواج با فردی هستید که سابقه ی اعتیاد به نوع خاصی از مواد مخدر را داشته و یا در حال استفاده از آن است بهتر است مراقب احساسات تان باشید و هرچه سریع تر در این باره با یک مشاور متخصص گفت و گو کنید.

منبع :تشخیص اعتیاد – چگونه با فرد معتاد رفتار کنیم؟– مشاوره